Đề xuất chính sách ưu tiên trong đấu thầu để hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ

Theo tờ trình của Chính phủ, dự thảo luật quy định một số chính sách ưu tiên, ưu đãi trong đấu thầu để hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Cụ thể, sửa đổi một số quy định nhằm bảo đảm quyền tự chủ, tự quyết định hoạt động lựa chọn nhà thầu của tổ chức, cá nhân chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ; quy định về ưu đãi đối với doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, tổ chức khoa học công nghệ, sản phẩm, dịch vụ công nghệ số theo hướng ưu tiên trong đánh giá về năng lực, kinh nghiệm, cộng điểm hoặc cộng tiền cho các đối tượng này.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định về đấu thầu trong nước, quốc tế để thúc đẩy chuyển giao công nghệ, tiếp cận công nghệ tiên tiến nước ngoài. Bổ sung nguyên tắc cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền căn cứ quy mô, tính chất, điều kiện thực tế của gói thầu để lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu phù hợp (đấu thầu, chỉ định thầu hoặc các hình thức khác theo quy định của luật) trên cơ sở bảo đảm minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình.

Mở rộng các trường hợp áp dụng hình thức chỉ định thầu và lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt đối với gói thầu, dự án cần bảo đảm lợi ích quốc gia hoặc có yêu cầu đặc thù về nghiên cứu, ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ, đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án lớn, quan trọng, cấp bách.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động đấu thầu theo hướng bổ sung quy định chỉ định thầu kèm theo điều kiện về tỷ lệ tiết kiệm để bảo đảm lựa chọn nhà thầu đáp ứng yêu cầu về chất lượng, chi phí, rút ngắn thời gian đấu thầu. Bổ sung quy định về tỷ lệ giá đề nghị trúng thầu không được thấp hơn giá gói thầu để khắc phục tình trạng bỏ thầu giá thấp dẫn đến không đảm bảo chất lượng, hiệu quả và bổ sung quy định về giám sát hoạt động đấu thầu để nâng cao trách nhiệm của người có thẩm quyền, phòng, chống tiêu cực, tham nhũng.

Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, dự thảo luật bổ sung quy định giá trúng thầu không được thấp hơn giá gói thầu theo tỷ lệ do Chính phủ quy định, nhằm ngăn chặn tình trạng bỏ thầu quá thấp, thi công kém chất lượng, mức “giá sàn” có thể làm giảm cạnh tranh về giá, không xử lý triệt để vấn đề năng lực thi công và thiếu linh hoạt với các dự án, công trình quy mô nhỏ. Cơ quan chủ trì thẩm tra đề nghị Chính phủ cân nhắc giải pháp bổ sung, thay thế như kiểm soát chặt chẽ chất lượng thi công từ đầu thông qua cơ chế giám sát và yêu cầu nhà thầu phải cam kết bảo hành dài hạn hơn nếu chào giá thấp; hoàn thiện chế tài mạnh mẽ đối với nhà thầu vi phạm hợp đồng, bao gồm cả việc cấm tham gia đấu thầu trong một thời gian nhất định. 

Đối với quy định cho phép chủ đầu tư, người có thẩm quyền lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, theo Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, đây là nội dung sửa đổi lớn, đề nghị Chính phủ báo cáo giải trình, đánh giá kỹ về tác động chính sách để Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội có căn cứ xem xét, quyết định.

Thảo luận về dự án luật, Tổng thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng nhấn mạnh, các nội dung của dự thảo luật rất quan trọng, cần thiết, đáp ứng yêu cầu thực tiễn với việc triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và phục vụ cho sắp xếp tổ chức bộ máy. Phạm vi của dự thảo luật rộng, nhiều nội dung mới, vì vậy, cần rà soát kỹ tính khả thi, tập trung, ưu tiên sửa đổi những vấn đề có tính cấp bách để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Cùng với đó, cần đánh giá tác động kỹ lưỡng với những nội dung mới; rà soát, đối chiếu với quy định hiện hành để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại phiên họp.

Phát biểu làm rõ một số vấn đề, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo luật sửa đổi quy định đấu thầu theo hướng chỉ quy định về nguyên tắc, tiêu chí áp dụng hình thức chỉ định thầu, phân cấp cho Chính phủ quy định các trường hợp cụ thể để tạo thế chủ động, giúp đẩy nhanh tiến độ với các dự án lớn, quan trọng, cấp bách.

Bên cạnh đó, tiếp tục đơn giản hóa quy trình, thủ tục đầu tư dự án theo phương thức đối tác công-tư (PPP), bổ sung thêm chính sách hỗ trợ ưu đãi để thu hút, khuyến khích nhà đầu tư tham gia dự án PPP, đặc biệt về lĩnh vực khoa học công nghệ.

Về cơ chế chia sẻ, tăng, giảm doanh thu với dự án PPP, trong đó có dự án BOT giao thông, theo quy định hiện hành, nếu doanh thu vượt 125% hoặc chỉ đạt 75% so với dự kiến thì cơ quan có thẩm quyền và nhà đầu tư đàm phán để rút ngắn hoặc kéo dài thời gian thu phí. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, quy định này còn cứng nhắc, có khi dự án chỉ thay đổi doanh thu 20% hoặc sụt giảm 10% cũng cần điều chỉnh vì số tuyệt đối rất lớn, vì vậy, cần linh hoạt hơn, chủ động hơn, tạo điều kiện tốt hơn cho doanh nghiệp và tránh thất thoát.

MẠNH HƯNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.