Đề xuất "Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí"
Nếu dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được thông qua, “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” sẽ được thực hiện từ năm 2026 và do Chính phủ quy định chi tiết.
Lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí. Ảnh: VGP
Tổng kết thực hiện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP), Bộ Tài chính cho biết, hiện nay Luật còn thiếu các quy định để tổ chức triển khai THTK, CLP trong dài hạn, tương xứng với mức độ quan trọng của công tác phòng, chống lãng phí. Do Luật hiện hành mới chỉ quy định Chính phủ ban hành Chương trình THTK, CLP theo giai đoạn 5 năm, chưa có quy định về việc ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí.
Bên cạnh đó, việc quy định các Bộ, ngành, địa phương phải chờ Chương trình tổng thể về THTK, CLP hằng năm của Chính phủ mới ban hành Chương trình THTK, CLP của ngành, lĩnh vực, địa phương mình làm giảm tính chủ động của các Bộ, ngành, địa phương đối với công tác này. Trong khi đó, thực tế Chính phủ đã có Chương trình tổng thể về THTK, CLP cho cả giai đoạn; từng Bộ, ngành, địa phương trên cơ sở theo dõi đã nắm bắt được các vấn đề bất cập, các điểm nóng về lãng phí của ngành, lĩnh vực, địa phương mình để có các giải pháp xử lý phù hợp.
Theo Bộ Tài chính, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty chưa tuân thủ nghiêm quy định về thời hạn lập, gửi Chương trình và Báo cáo kết quả THTK. Ảnh: Tạp chí Kinh tế - Tài chính
Trong công tác triển khai thi hành Luật THTK, CLP, Bộ Tài chính đánh giá, một số bộ, ngành, địa phương chưa thực sự tự giác trong việc xây dựng các giải pháp để triển khai THTK, CLP trong lĩnh vực, phạm vi được giao quản lý. Công tác tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật về THTK, CLP ở một số nơi chưa được chú trọng, chủ yếu thực hiện lồng ghép với các hoạt động tuyên truyền khác nên hiệu quả chưa cao. Trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc thực hiện các biện pháp THTK, CLP có nơi, có lúc chưa được đề cao. Công tác giám sát của các cơ quan dân cử, của các tổ chức xã hội, hiệp hội nghề nghiệp, nhất là giám sát của nhân dân chưa được phát huy, hiệu quả còn thấp.
Bộ Tài chính nêu rõ, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty chưa tuân thủ nghiêm quy định về thời hạn lập, gửi Chương trình và Báo cáo kết quả THTK, CLP; nội dung một số báo cáo chưa đánh giá đầy đủ kết quả THTK, CLP, chưa so sánh với chỉ tiêu đề ra; một số đánh giá còn chung chung, ảnh hưởng đến công tác tổng hợp, báo cáo.
Bộ Tài chính cũng dẫn lại đánh giá của Đoàn Giám sát Quốc hội khóa XV tại Báo cáo số 330/BC-ĐGS, trong đó đã chỉ ra tồn tại, hạn chế trong công tác xây dựng Chương trình, báo cáo kết quả THTK, CLP như sau: “Công tác tham mưu, xây dựng, ban hành Chương trình tổng thể THTK, CLP của Chính phủ và Chương trình THTK, CLP 5 năm và hằng năm của các bộ, ngành, địa phương, các cấp, các ngành còn chậm so với quy định tại Nghị định số 84/2014/NĐ-CP ngày 8/4/2014 của Chính phủ về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật THTK, CLP; thậm chí một số bộ, ngành, địa phương không ban hành Chương trình một số năm theo quy định.”
Để hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội, Bộ Tài chính cho biết, dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (TK, CLP) đã cụ thể hóa các nội dung của bài viết “Chống lãng phí” của Tổng Bí thư Tô Lâm và Chỉ thị số 27/CT-TW ngày 25/12/2023 của Bộ Chính trị, trong đó tập trung vào việc xác định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu.
Cụ thể: Bổ sung các quy định cụ thể, đầy đủ hơn về quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và của cán bộ, công chức, viên chức trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí. Trong đó, quy định 07 nhóm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và 06 nhóm quyền và trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức.
Hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội. Ảnh: Trung Hiển
Đồng thời, bổ sung một số nội dung liên quan đến trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa TK, CLP tại dự thảo Luật thông qua quy định việc THTK, CLP phải được lồng ghép, đưa vào nội quy, quy chế làm việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị; khuyến khích đưa nội dung này vào hương ước, quy ước của cộng đồng dân cư; lồng ghép vào chương trình, tài liệu giảng dạy, hoạt động giáo dục và trải nghiệm theo quy định của pháp luật về giáo dục; khuyến khích tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân thực hiện các biện pháp để xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí.
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định xây dựng Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí theo từng giai đoạn với tầm nhìn 10 năm do Thủ tướng Chính phủ ban hành, nhằm nâng tầm, xác định rõ vị trí của công tác phòng, chống lãng phí tại thời điểm hiện nay, đồng thời định hướng và triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp tổng thể, dài hạn để thay thế cho quy định hiện hành.
Đáng chú ý, dự thảo Luật còn bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hằng năm, lấy theo ngày đăng tải bài viết “Thế nào là Kiệm” trong tác phẩm “Cần, kiệm, liêm, chính” của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên báo Cứu quốc. Đây là mốc nhằm nâng cao nhận thức, ý thức của toàn xã hội đối với công tác tiết kiệm, chống lãng phí, tạo sức lan tỏa rộng khắp, hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội.
Đồng thời, quy định Ngày toàn dân TK, CLP sẽ được thực hiện từ năm 2026 và giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.