Bỏ xét tuyển học bạ: Giáo viên, học sinh phổ thông nói gì?

Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến về việc loại bỏ phương thức xét tuyển đại học bằng học bạ từ năm 2026. Ảnh: IT

Bỏ xét tuyển học bạ giảm nỗi lo "làm đẹp" hồ sơ

Xét tuyển học bạ - phương thức vốn chiếm tỷ lệ lớn trong các mùa tuyển sinh gần đây với trên 42% chỉ tiêu năm 2025 (theo thống kê của Bộ GD&ĐT) đang đứng trước nguy cơ bị loại bỏ.

Việc bỏ xét tuyển học bạ được kỳ vọng sẽ làm trong sạch hệ thống tuyển sinh, nhưng đồng thời cũng đặt ra những băn khoăn lớn, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, định hướng học tập của giáo viên và học sinh phổ thông.

Đề xuất bỏ xét tuyển học bạ xuất phát từ thực tế có sự chênh lệch lớn giữa điểm học bạ và điểm thi tốt nghiệp THPT. Hiện tượng này không chỉ phản ánh sự thiếu khách quan, thiếu đồng nhất trong việc đánh giá giữa các trường, các địa phương mà còn được nhiều chuyên gia chỉ ra là hệ quả của căn bệnh "thành tích" đang âm ỉ trong ngành Giáo dục.

Theo công bố của Bộ GD&ĐT, năm 2025, điểm trung bình học bạ của thí sinh cao hơn đến 2,26 điểm so với điểm thi tốt nghiệp THPT 2025, mức chênh lệch lớn nằm ở các môn Công nghệ, Toán và Tiếng Anh.

Đặc biệt, mức chênh lớn nhất ở môn Toán và Công nghệ Công nghiệp. Trong đó, điểm trung bình học bạ môn Toán là 7,03, cao hơn so 2,25 điểm so với điểm thi. Tiếp đó là môn Tiếng Anh, khi điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT thấp hơn 1,57 điểm so với học bạ.

Giáo viên phổ thông, những người trực tiếp cho điểm học bạ là những người chịu áp lực lớn nhất. Một số nhà giáo bày tỏ sự đồng tình với đề xuất này, xem đây là giải pháp cần thiết để "giải phóng" khỏi áp lực phải "nới tay" hoặc chịu sự can thiệp từ nhiều phía nhằm "làm đẹp" hồ sơ cho học trò.

Nhiều giáo viên nhận định, việc duy trì xét tuyển học bạ với tỷ lệ lớn vô hình trung đã khuyến khích hành vi "làm đẹp" học bạ, tạo ra sự không công bằng cho những học sinh học thật, thi thật.

Một giáo viên tại Hà Nội chia sẻ, nếu bỏ xét học bạ, áp lực “chấm điểm đẹp” sẽ giảm đi rất nhiều. Giáo viên có thể trở về với vai trò đánh giá đúng thực chất quá trình học tập của học sinh, không bị ràng buộc bởi “đầu ra” xét tuyển đại học nữa.

Tuy nhiên, cũng có nhiều giáo viên cảm thấy tiếc nuối và mong muốn có một giải pháp cân bằng hơn. Có giáo viên chia sẻ rằng, học bạ, dù có những bất cập, vẫn là công cụ duy nhất ghi nhận quá trình phấn đấu liên tục, lâu dài của học sinh trong suốt ba năm THPT, khác với điểm thi chỉ là kết quả của một kỳ thi duy nhất mang tính thời điểm. Nếu bỏ xét tuyển học bạ cũng có thể dẫn đến việc học sinh lơ là việc học thường xuyên mà chỉ dồn sức vào các kỳ thi quan trọng.

Cần lộ trình điều chỉnh linh hoạt

Thầy Nguyễn Văn Quảng - Hiệu trưởng Trường THPT Trần Đăng Ninh, TP Hà Nội chia sẻ, trong quá trình quản lý, ông luôn quán triệt giáo viên thực hiện đúng quy định theo Thông tư 22/2021/TT-BGDĐT về đánh giá học sinh. Việc đánh giá được thực hiện thường xuyên và định kỳ qua nhiều hình thức như kiểm tra miệng, kiểm tra viết, giữa kỳ, cuối kỳ và cả bài kiểm tra chuyên đề.

Việc kiểm tra đảm bảo tính khoa học, khách quan và đánh giá đúng năng lực của học sinh theo chương trình giáo dục. Vì thế điểm trung bình môn học ghi trong học bạ của học sinh nhà trường phản ánh đúng quá trình học tập của học sinh.

Tuy nhiên, thực tiễn dạy học nhiều năm qua cũng cho thấy, quan điểm, cách đánh giá của mỗi thầy cô có sự khác nhau nên có sự chênh lệch giữa các trường, các địa phương trong việc chấm điểm học bạ... Do vậy, nếu tổ chức được một kỳ thi để có một thước đo chung thì tốt hơn.

Bộ GD&ĐT cũng có thể tính đến việc dùng điểm học bạ là một điểm cộng thêm vào kết quả xét tuyển, hoặc cũng có thể khống chế tỷ lệ xét tuyển học bạ ở mức phù hợp để ghi nhận quá trình học tập, phấn đấu của học sinh ở phổ thông.

Trước đề xuất bỏ xét tuyển học bạ, các em học sinh phổ thông, những người chịu tác động trực tiếp cũng đã có những ý kiến trái chiều.

Những em có thành tích học tập ổn định, học bạ tốt trong suốt quá trình học, coi đây là "phao cứu sinh", là cơ hội để chắc chắn có một suất vào đại học mơ ước trước khi bước vào kỳ thi căng thẳng. Việc bỏ xét tuyển học bạ cũng khiến các em cảm thấy lo lắng vì công sức "giữ điểm" bao năm có thể trở nên vô nghĩa.

Lê Ngọc Linh, học sinh lớp 12 tại Thanh Hoá bày tỏ: "Em đã cố gắng hết sức để điểm học bạ luôn cao vì nghĩ đó là một phương án để có được “tấm vé” vào trường đại học. Nếu bỏ xét tuyển học bạ, nỗ lực của em sẽ tan biến, em phải chuyển hết mọi sự tập trung sang ôn thi tốt nghiệp, áp lực sẽ tăng lên rất nhiều".

Khác với ý nghĩ của Ngọc Linh, nhiều em học sinh lại cho rằng, việc bỏ xét học bạ là một bước đi hướng tới sự công bằng hơn, xóa bỏ sự chênh lệch về điểm số giữa các trường.

Em Nhật Minh, Trường THPT Trần Hưng Đạo, Thanh Xuân, Hà Nội chia sẻ: Em thấy xét học bạ đôi khi không phản ánh đúng năng lực thật. Có trường học sinh có học lực trung bình thì điểm 9, trong khi ở trường khác, những bạn học giỏi chỉ đạt điểm 8. Như vậy, sẽ không xây dựng được sân chơi công bằng cho học sinh.

"Có những bạn chỉ lo “cày” điểm để có học bạ đẹp. Nếu bỏ xét tuyển học bạ, tất cả sẽ phải cạnh tranh công bằng hơn bằng điểm thi, nơi sự đánh giá được chuẩn hóa trên phạm vi toàn quốc”, Nhật Minh nêu quan điểm.

Việc Bộ GD&ĐT lấy ý kiến về bỏ xét tuyển học bạ cho thấy quyết tâm làm trong sạch và chuẩn hóa quy trình tuyển sinh đại học. Tuy nhiên, các chuyên gia và dư luận đều nhấn mạnh rằng, việc thay đổi một phương thức tuyển sinh đã chiếm tỷ trọng lớn trong nhiều năm cần phải có lộ trình rõ ràng, tránh gây xáo trộn cho tâm lý cho học sinh.