Tăng cường năng lực cảnh báo, dự báo khí tượng thủy văn

Cung cấp hơn 58.600 bản tin dự báo, cảnh báo mỗi năm

Theo báo cáo của Tổng cục KTTV, trung bình hằng năm, các đơn vị thuộc hệ thống dự báo, cảnh báo KTTV quốc gia ở Trung ương và địa phương đã cung cấp hơn 58.600 bản tin dự báo, cảnh báo KTTV cho các cơ quan ở Trung ương, địa phương, phục vụ đắc lực cho công tác của Ban chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai, Ủy ban Quốc gia Ứng phó sự cố, thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn và các cơ quan, đơn vị, địa phương. KTTV Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò đầu mối trong chương trình dự báo thời tiết nguy hiểm, cảnh báo lũ quét cho khu vực Đông Nam Á, qua đó góp phần cung cấp kịp thời những bản tin dự báo hỗ trợ các nước thành viên trong hoạt động dự báo tác nghiệp, từ đó nâng cao vị thế, vai trò của ngành KTTV Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Đặc biệt, năm 2022, ngành KTTV đã làm tốt công tác dự báo KTTV, thực hiện dự báo thời tiết, thủy văn chi tiết đến các huyện, thị xã trên cả nước; cung cấp kịp thời bản tin dự báo KTTV, cảnh báo về các hiện tượng thời tiết nguy hiểm phục vụ công tác chỉ đạo phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai, chủ động kế hoạch sản xuất, kinh doanh. Toàn ngành đã theo dõi, dự báo kịp thời 7 cơn bão và 2 cơn áp thấp nhiệt đới; 15 đợt không khí lạnh; 25 đợt mưa lớn diện rộng; 12 đợt nắng nóng. Đặc biệt, ngành đã khẳng định trình độ trong việc nhận định và dự báo về siêu bão Noru (bão số 4)...

Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Trần Hồng Thái cho biết: Để cung cấp kịp thời thông tin, dữ liệu KTTV, bảo đảm tính thống nhất, chính xác, liên tục, tin cậy, phục vụ đắc lực cho các ngành, lĩnh vực kinh tế-xã hội của đất nước, ngành KTTV đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện nhiệm vụ. Đến nay, ngành đã xây dựng hệ thống họp trực tuyến đến 9 đài KTTV khu vực và 54 đài KTTV tỉnh, thành phố, bảo đảm công tác hội thảo trực tuyến nghiệp vụ dự báo, cảnh báo KTTV thông suốt, nhất là khi có thiên tai xảy ra. Ngành KTTV cũng đã kết nối hệ thống truyền tin vệ tinh với Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia. Công tác dự báo thời tiết số trị luôn được phát triển và hiện nay là những mô hình dự báo chạy trên nền tảng hệ thống siêu máy tính hiệu năng cao với tổng năng lực tính toán khoảng 16 Tflops. Đặc biệt, với công nghệ dự báo tổ hợp, các bản tin dự báo xác suất được đưa vào phục vụ cộng đồng, các bản tin dự báo thời tiết cực ngắn, dự báo mưa lớn trong những tình huống thời tiết nguy hiểm được các dự báo viên Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia nghiên cứu phát triển.

Lãnh đạo Tổng cục Khí tượng Thủy văn thông tin về tình hình khí tượng thủy văn năm 2023.

Chuyển đổi số toàn diện lĩnh vực KTTV

Tổng cục trưởng Tổng cục KTTV Trần Hồng Thái đánh giá, hiện nay, biến đổi khí hậu diễn biến khó lường, các hiện tượng thời tiết, thủy văn, hải văn cực đoan có xu hướng ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất lặp lại. Vấn đề lũ quét, sạt lở đất ở khu vực miền núi; khoảng trống số liệu KTTV ở Biển Đông, đặc biệt ở khu vực vùng biển và ven biển Tây Nam của đất nước, cùng các yêu cầu về hợp tác quốc tế, các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội của đất nước trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ đã và đang đặt ra thách thức đối với công tác KTTV trong giai đoạn tới. Bên cạnh đó, các đơn vị trực thuộc Tổng cục KTTV phân bố rộng khắp trong phạm vi cả nước, khoảng cách giữa các đơn vị xa, địa bàn rộng nên việc kiểm tra, giám sát còn gặp nhiều khó khăn, một số công việc chưa đáp ứng được thời hạn theo yêu cầu đột xuất.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành đề nghị, thời gian tới, ngành KTTV khẩn trương triển khai các giải pháp nhằm chuyển đổi số toàn diện lĩnh vực KTTV. Tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng các công nghệ mới như: Internet vạn vật, trí tuệ nhân tạo, các công nghệ khai thác dữ liệu lớn... Đẩy mạnh quá trình hiện đại hóa hệ thống thông tin chuyên ngành; thu thập và khai thác thông tin từ vệ tinh đáp ứng yêu cầu theo dõi từ xa các diễn biến thời tiết trên phạm vi rộng và dự báo thời tiết, nhất là dự báo bão, áp thấp nhiệt đới, gió mùa; hoàn thiện trang bị mạng lưới radar thời tiết để theo dõi, dự báo các hệ thống thời tiết có quy mô nhỏ như: Tố, lốc, vòi rồng, mưa đá... Nhanh chóng có biện pháp, giải pháp đánh giá chi tiết các tiềm năng năng lượng tái tạo phục vụ phát triển, góp phần quan trọng hướng tới mục tiêu Net Zero mà Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 26).

Ngành KTTV cũng xác định thời gian tới tập trung các nguồn lực để phát triển đồng bộ theo hướng hiện đại hóa và tự động hóa, trọng tâm là dự báo, cảnh báo các thiên tai. Tích hợp quy trình vận hành liên hồ chứa vào hệ thống hỗ trợ dự báo thủy văn; thí điểm dự báo lũ dựa vào tác động, cảnh báo ngập lụt và ô nhiễm cho các đô thị lớn và khu vực đông dân cư... Đồng thời, phối hợp xây dựng và triển khai hệ thống tài nguyên số về KTTV, dịch vụ thời tiết qua hệ thống truyền hình, web, ứng dụng, bao gồm thông tin quan trắc, dự báo phục vụ các ngành, lĩnh vực khai thác, sử dụng; nền tảng quản lý và phân tích dữ liệu lĩnh vực KTTV. Chú trọng đào tạo, nâng cao trình độ cho nhân lực ngành KTTV.  

Bài và ảnh: LA DUY