Nguy cơ khủng bố vẫn hiện hữu tại châu Âu

Trong báo cáo thường niên về nguy cơ và xu hướng của chủ nghĩa khủng bố, Cơ quan cảnh sát châu Âu (Europol) nêu rõ, số vụ tấn công thất bại, bị ngăn chặn hay thực hiện thành công trong năm ngoái tại EU là 15 vụ. Trong đó, Pháp trải qua con số cao nhất với 5 vụ, tiếp theo là Đức (3) và Thụy Điển (2). Các nước Áo, Đan Mạch, Hungary, Bỉ và Tây Ban Nha, mỗi nước báo cáo một vụ.

Mặc dù số vụ của năm 2021 thấp hơn nhiều so với 57 vụ vào năm trước đó, Europol nhận định chủ nghĩa khủng bố vẫn sẽ gây ra mối nguy hiểm thực sự và hiện hữu đối với “ngôi nhà chung” châu Âu. “Trong thời điểm địa chính trị thay đổi, hơn bao giờ hết EU cần tiếp tục các biện pháp chống khủng bố. Europol sẽ hợp tác chặt chẽ với các nước và đối tác để ứng phó với thách thức này”, Giám đốc Europol Catherine De Bolle nhấn mạnh.

Lực lượng an ninh phong tỏa một khu vực sau vụ xả súng tại thủ đô Oslo (Na Uy) cuối tháng 6-2022. Ảnh: Reuters

Europol đánh giá, những mối đe dọa an ninh trong thời gian tới tại “lục địa già” có thể xuất phát từ cuộc xung đột ở Ukraine và đại dịch Covid-19 trong số nhiều tác nhân tiềm tàng khác. Theo cơ quan này, cuộc xung đột ở Ukraine đã thu hút nhiều cá nhân có tư tưởng cực đoan từ các nước EU và có thể gây ra những phản ứng bạo lực.

Europol khuyến nghị các quốc gia châu Âu cần rút kinh nghiệm từ những bài học trong quá khứ khi các tay súng trở về từ các chiến trường ở Trung Đông. Trong khi đó, đại dịch bùng phát và lây lan phức tạp khiến thanh niên, trẻ vị thành niên dễ bị cực đoan hóa bởi các biện pháp giãn cách xã hội làm họ có nhiều thời gian trực tuyến hơn.

Những kẻ cực đoan và khủng bố đã tìm thấy đây là cơ hội gieo rắc tư tưởng thù hận, chiêu mộ thêm lực lượng mới. Một số nước EU đã ghi nhận nhiều hoạt động mang tính cực đoan chống chính phủ và chống Covid-19 nổi lên theo hướng đe dọa công khai và lời lẽ mang tính thù địch trên internet.

Bên cạnh đó, báo cáo cũng quan ngại về sự trỗi dậy của phong trào thánh chiến được thực hiện bởi các mạng lưới khủng bố, các nhóm Hồi giáo cực đoan và cả những “con sói đơn độc”. Việc nhiều nước châu Âu tham gia vào các chiến dịch can thiệp quân sự tại Syria, Libya, Iraq và Afghanistan khiến lục địa này trở thành mục tiêu trả đũa của những kẻ khủng bố.

Europol thống kê, trong số 388 nghi phạm bị bắt giữ tại các nước EU trong năm 2021, có tới 260 người liên quan đến khủng bố thánh chiến ở Áo, Pháp và Tây Ban Nha. Trong khi đó, những “con sói đơn độc” có khả năng do các tổ chức khủng bố như al-Qaeda hay Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng chỉ đạo hoặc đơn thuần được truyền cảm hứng bởi ý thức hệ và chiến dịch tuyên truyền của những nhóm này.

Tuy nhiên, thực tế lực lượng an ninh có thể theo dõi, xâm nhập vào các mạng lưới có tổ chức, nhưng việc đương đầu với những cá nhân đơn lẻ đến nay vẫn được coi là nhiệm vụ khó khăn. Đơn cử vào cuối tháng trước, vụ xả súng hàng loạt tại một hộp đêm và trên các đường phố lân cận ở thủ đô Oslo (Na Uy) đã khiến hai người thiệt mạng và hơn 20 người khác bị thương.

Nghi phạm duy nhất là công dân Na Uy gốc Iran, có tên trong danh sách theo dõi của cơ quan tình báo nước này và từng bị bắt vì sở hữu dao và ma túy.

Cùng với việc phục hồi hậu Covid-19, EU đã triển khai chiến lược chống khủng bố mới từ đầu năm 2021, cho phép ban hành các quy định có hiệu lực trên toàn liên minh. Trong đó, các nước nhất trí tăng quyền hạn cho Europol, siết chặt an ninh tại đường biên giới bên ngoài và tăng cường xóa bỏ tư tưởng cực đoan.

Trong hai tháng vừa qua, Hội đồng châu Âu đã bổ sung thêm nhiều nhóm và cá nhân vào danh sách những đối tượng phải áp dụng các biện pháp hạn chế do liên quan đến al-Qaeda và IS; đồng thời, các bộ trưởng tư pháp EU cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin kỹ thuật số xuyên biên giới trong những vấn đề hình sự và vụ việc liên quan đến khủng bố.

“Trên hết, EU phải tiếp tục nỗ lực nhiều hơn nữa để dự đoán, ngăn chặn và ứng phó tốt hơn với nguy cơ tấn công khủng bố”, điều phối viên về chống khủng bố của EU Ilkka Salmi khẳng định.

VĂN HIẾU