Nga ký siêu thỏa thuận khí đốt, không kém cạnh Nord Stream

Reuters đưa tin, giới chức Nga và Iran xác nhận hai bên đã đạt được thỏa thuận sơ bộ về việc Mátxcơva sẽ cung cấp 55 tỉ mét khối khí đốt Nga mỗi năm cho Tehran và đồng thời tài trợ xây dựng một nhà máy điện hạt nhân mới trên lãnh thổ Iran.

Dù mức giá cụ thể chưa được ấn định, quy mô hợp tác này được đánh giá là bước tiến lớn trong mối quan hệ chiến lược giữa hai quốc gia đang cùng chịu sức ép trừng phạt từ phương Tây.

Thông tin trên được đưa ra trong bối cảnh Mỹ và các đồng minh đang tìm cách cô lập Iran khỏi các nguồn lực quốc tế, đồng thời yêu cầu Tehran chấp nhận một thỏa thuận hạt nhân mới.

Theo hãng thông tấn Shana của Iran, Bộ trưởng Dầu mỏ Mohsen Paknejad, trong chuyến thăm Mátxcơva tuần này, đã xác nhận thỏa thuận cung cấp 55 tỉ m3 khí đốt mỗi năm. Song song đó, một nhà máy điện hạt nhân mới tại Iran cũng sẽ được xây dựng, sử dụng nguồn tín dụng tài trợ trực tiếp từ phía Nga.

Thỏa thuận này được đánh giá có quy mô tương đương lượng khí đốt mà Nga từng xuất khẩu qua tuyến đường ống Nord Stream tới châu Âu trước khi hệ thống này bị hư hại năm 2022.

Cùng với cam kết khí đốt, Iran cũng dự kiến ký một hợp đồng trị giá 4 tỉ USD với các công ty Nga để phát triển 7 mỏ dầu trong nước.

Một điểm đáng chú ý khác trong hợp tác lần này là kế hoạch thiết lập một trung tâm phân phối khí đốt khu vực tại Iran, với sự tham gia tiềm năng của Qatar và Turkmenistan.

Ý tưởng này từng được Nga và Iran bàn bạc nhiều năm nhưng nay có vẻ đã được đẩy nhanh, khi cả hai đều cần những thị trường mới ngoài tầm ảnh hưởng của phương Tây.

Bộ trưởng Năng lượng Nga Sergei Tsivilev cho biết thêm, Nga dự kiến cung cấp ngay trong năm nay khoảng 1,8 tỉ m3 khí đốt cho Iran, trong khi tổng khối lượng 55 tỉ m3 sẽ được triển khai theo lộ trình dài hạn.

Kể từ khi cuộc xung đột Ukraina nổ ra năm 2022, Nga đã tích cực tìm kiếm những đối tác chiến lược mới để bù đắp sự sụt giảm giao thương với châu Âu. Tháng 1 vừa qua, Mátxcơva và Tehran đã ký Hiệp ước Đối tác Chiến lược nhằm đẩy mạnh hợp tác toàn diện, từ năng lượng, quân sự cho đến khoa học - công nghệ.

Về phía Iran, dù sở hữu trữ lượng khí đốt lớn thứ hai thế giới chỉ sau Nga, nước này vẫn phải nhập khẩu khí từ Turkmenistan do thiếu đầu tư cơ sở hạ tầng, một phần vì lệnh cấm vận của Mỹ kéo dài nhiều thập kỷ.

Giới phân tích nhận định rằng liên minh năng lượng Nga - Iran có thể thách thức cục diện hiện tại trên thị trường dầu khí thế giới, đặc biệt khi cả hai nước đều là thành viên quan trọng của OPEC+.

Tuy nhiên, các rủi ro vẫn hiện hữu: việc vận chuyển khối lượng lớn khí đốt qua các tuyến đường an toàn đến Iran là bài toán khó; cùng với đó, mối lo về khả năng Iran tăng tốc chương trình hạt nhân sẽ khiến phương Tây phản ứng mạnh mẽ hơn, đẩy khu vực Trung Đông vào thế căng thẳng mới.

Dù vậy, trong ngắn hạn, thỏa thuận này cho thấy một thực tế khó chối cãi - các nỗ lực cô lập kinh tế Nga và Iran đang thúc đẩy hai quốc gia này xích lại gần nhau hơn, cùng vẽ nên một trục năng lượng mới.