ASEAN - Hiệp hội chính danh của khu vực

Timor-Leste trở thành quốc gia độc lập năm 2002 và xin gia nhập ASEAN vào năm 2011. Sau 14 năm, quốc gia non trẻ này đã tới đích. Còn với ASEAN, sau 26 năm, mới lại mở rộng hiệp hội và lần này đã giúp ASEAN từ một hiệp hội của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á trở thành hiệp hội của tất cả các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Từ nay, ASEAN được chính danh là hiệp hội của khu vực Đông Nam Á, đại diện và nhân danh cho cả khu vực này. Danh chính thì ngôn thuận. Vị thế quốc tế của ASEAN sẽ gia tăng. ASEAN có được tiền đề chính trị cũng như pháp lý cần thiết để đóng vai trò quyết định đối với tương lai của khu vực Đông Nam Á, nhất là trong việc giải quyết mọi vấn đề liên quan đến thực tại và tương lai chung của cả khu vực.

Với việc kết nạp Timor-Leste, ASEAN trên danh nghĩa đã hoàn tất quá trình khu vực hóa ở Đông Nam Á khi tập hợp được các quốc gia trong khu vực vào hiệp hội; mở ra triển vọng phát triển mới cho hợp tác và liên kết toàn khu vực; tăng cường vị thế trong quan hệ của hiệp hội với các đối tác bên ngoài. Cho nên, cả trên danh nghĩa lẫn trong thực chất, việc trở thành hiệp hội của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á còn là sự khởi đầu cho một thời kỳ lịch sử mới đối với ASEAN.

Tuy nhiên, thành viên càng đông, việc gây dựng, củng cố, duy trì và tăng cường đoàn kết, thống nhất quan điểm, phối hợp hành động sẽ càng khó khăn và phức tạp. Bởi vậy, việc duy trì và vận dụng bản sắc, nguyên tắc này sau khi mở rộng hiệp hội tiếp tục là một trong những thử thách lớn đối với ASEAN.

Timor-Leste là quốc gia nhỏ và non trẻ, kỳ vọng nhiều vào tương lai trong việc gia nhập ASEAN. Thách thức lớn đối với ASEAN còn là đáp ứng kỳ vọng ấy của Timor-Leste, trở thành chỗ dựa và động lực cho thành viên mới phát triển mạnh mẽ và bền vững, nhanh chóng hòa nhập với ASEAN cũng như hội nhập thành công với khu vực và thế giới.

Thách thức đối với ASEAN là vừa khắc phục cái gọi là gánh nặng trên nhiều phương diện từ việc có thêm thành viên mới để tiếp tục đà phát triển, vừa hậu thuẫn thiết thực công cuộc phát triển, hòa nhập vào hiệp hội và hội nhập quốc tế của Timor-Leste.

Đối với Timor-Leste, việc gia nhập ASEAN là sự kiện đối ngoại có ý nghĩa lịch sử, mở ra vận hội lớn cho quốc gia nhưng đồng thời cũng đưa lại nhiều thách thức.

Thành viên mới này giờ phải nỗ lực vượt bậc để hòa nhập thành công vào ASEAN, thu hẹp khoảng cách về phát triển và hội nhập quốc tế với các thành viên khác.

Giống như ASEAN giờ phải có định hướng chiến lược mới cho hiệp hội sau khi mở rộng để phát triển hiệp hội và hậu thuẫn Timor-Leste, thành viên mới này cũng phải xác định chiến lược mới cho thời kỳ mới.