Nhà số 48 Hàng Ngang: Nơi lưu giữ ký ức đặc biệt của dân tộc

Bước vào không gian chứa đựng hồi ức của cả dân tộc, tôi như chìm đắm trong dòng sử ký hào hùng của những ngày mùa Thu tháng Tám lịch sử năm 1945. Diện tích ngôi nhà khá lớn khoảng 500m², kết cấu kiến trúc Pháp với 4 tầng. Đặc biệt, ngôi nhà có hai mặt tiền hướng ra phố Hàng Ngang và số 35 phố Hàng Cân. Có lẽ vì vị trí địa lý thuận tiện ấy nên ngôi nhà này đã được chọn là nơi làm việc, nghỉ ngơi của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày chuẩn bị ra mắt toàn thể đồng bào vào ngày 2-9-1945.

Tầng một của ngôi nhà vốn là Cửa hàng Phúc Lợi buôn bán đồ tơ lụa đông đúc bậc nhất Hà Thành lúc bấy giờ. Ngày nay, nơi đây được chọn là nơi trưng bày, tái hiện ngày tháng lịch sử, quá trình trưởng thành và cả những chiến công vàng son ghi dấu cách mạng; chân dung các đồng chí lãnh đạo anh dũng, kiên trung; cho tới những kỷ vật như chiếc áo kaki, vali mây đều mang đậm đức tính giản dị của Người. 

Em Phạm Hương Giang, sinh viên năm thứ 4 Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết: “Đây là lần thứ 3 em đến Di tích nhà số 48 Hàng Ngang, nhưng lần nào cảm xúc của em cũng dâng trào khi được ngắm nhìn những hiện vật tại nơi đây. Đặc biệt, em thích ngắm nhìn bản Tuyên ngôn độc lập trang trọng đặt trong tủ kính cùng hai văn bản được coi là hai bản tuyên ngôn độc lập trước đó "Nam quốc sơn hà" và "Bình Ngô đại cáo". Nơi đây chứa đựng bề dày lịch sử chống giặc giữ nước, khai sinh và bảo vệ nền độc lập quý báu ấy chứ không đơn thuần là một lát cắt lịch sử”.

Chị Nguyễn Thị Thu Hiền giới thiệu về những hiện vật trong ngôi nhà số 48 Hàng Ngang.

Tại không gian của tầng hai, du khách sẽ được tham quan hai phòng chính kết nối với nhau bởi hành lang nhỏ hẹp, nhìn ra giếng trời với không gian mở tươi mát của cây xanh và ánh sáng tự nhiên. Căn phòng sau được xếp ngăn nắp với bàn ăn và máy đánh chữ của Người cùng một bàn dài để họp. Đây cũng là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí trong Trung ương Đảng thông qua 3 nội dung: Tuyên ngôn Độc lập, tổ chức lễ Quốc khánh, thành lập Chính phủ lâm thời.

Căn phòng chính tại tầng hai hướng ra phố Hàng Ngang, nơi thiêng liêng nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bản Tuyên ngôn Độc lập. Căn phòng được chia làm hai không gian, phía trước là nơi tiếp khách còn phía sau là nơi làm việc chính đặt bàn soạn thảo, tủ đựng tài liệu và giường bằng vải. Những năm qua, Ban Quản lý di tích luôn cố gắng giữ nguyên hiện trạng của căn phòng giúp du khách cảm nhận nét giản dị của Người khi lưu lại đây. Chị Nguyễn Thị Thu Hiền, hướng dẫn viên tại Di tích nhà số 48 Hàng Ngang tâm sự: “Mặc dù là hướng dẫn viên gắn bó với ngôi nhà số 48 Hàng Ngang đã lâu nhưng mỗi lần được tiếp từng đoàn khách, gợi mở cho mọi người từng câu chuyện, đồ vật về ngôi nhà và cả về chân dung vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc tôi lại cảm thấy hết sức tự hào và xúc động. Tôi mong rằng mỗi mảnh ghép của lịch sử ở đây chính là món quà nghĩa tình lớn nhất khi du khách có dịp ghé qua”.

Rời khỏi ngôi nhà số 48 Hàng Ngang, lòng tôi vấn vương những mẩu chuyện gắn với từng đồ vật, nếp tường, hiện vật chứa đựng giá trị lịch sử của cả một dân tộc. Những hiện vật, câu chuyện nơi đây không chỉ giúp thế hệ trẻ hiểu thêm về lịch sử hào hùng được các bậc cha anh viết nên, mà còn giống như là nơi "giữ hồn" dân tộc Việt Nam-một đất nước kiên cường chiến thắng bao kẻ thù xâm lược trong suốt chiều dài lịch sử.

Bài, ảnh: HƯƠNG GIANG