ChatGPT góp phần thay đổi việc dạy và học

Nó có thể tự lập trình chỉ bằng một yêu cầu, thậm chí viết luận, giải toán và cả làm thơ... Từ sự dễ dàng tiếp cận của ứng dụng này, chúng ta đang ngày càng nhận ra rõ hơn rằng, cùng với ChatGPT, AI mang tên Dall-E có thể tạo ra tác phẩm nghệ thuật từ mô tả văn bản, hay tính năng AI của Microsoft Office có thể tự động chuyển đổi Word sang PowerPoint... thì thời điểm giáo dục sẽ thay đổi toàn diện đã tới.

Rõ ràng, chúng ta chỉ còn hai lựa chọn: Bị thay thế bởi robot với AI hoặc hiểu và làm việc cùng nó. Tôi đã cùng sinh viên năm thứ hai, môn học Điện tử số, chuyên ngành Điện tử viễn thông, Trường Đại học Điện lực tìm hiểu việc giảng dạy bằng ChatGPT. Học viên tiếp nhận hào hứng vì giảm nhẹ được thời gian, công sức tổng hợp, sàng lọc tài liệu. Họ bắt đầu hỏi giáo viên những câu hỏi sâu hơn... Kết thúc buổi học, sinh viên tự chủ hơn, khả năng tiếp thu kiến thức kỹ năng môn học tốt hơn hẳn.

Từ những buổi học thử nghiệm, tôi nhận ra rằng, giáo viên vẫn có vai trò rất quan trọng trong việc dạy học. Mặc dù AI và các công cụ như ChatGPT có thể cung cấp cho học sinh, sinh viên thông tin, kiến thức chính xác và đầy đủ nhưng chỉ có giáo viên mới có thể cung cấp cho học sinh, sinh viên các giá trị và kỹ năng mềm mà không thể thực hiện bằng máy tính. Giáo viên còn có vai trò trực tiếp để giúp học sinh, sinh viên tìm hiểu về thế giới xung quanh, cách thức giải quyết những vấn đề. Họ còn có thể truyền đạt cho học sinh, sinh viên các giá trị cộng đồng và cách sống tốt hơn. Vì vậy, giáo viên vẫn là một phần không thể thiếu trong việc dạy học và họ nên sử dụng AI cũng như các công cụ như ChatGPT như một công cụ hỗ trợ, thay vì sử dụng chúng để thay thế mình. Trong quá trình học tập, người thầy là những người chuyên giảng dạy và hướng dẫn học sinh, sinh viên. Vai trò của người thầy bao gồm: Cung cấp kiến thức; hướng dẫn người học cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề, giúp học sinh, sinh viên phát triển kỹ năng tư duy, đánh giá tiến bộ của người học qua bài tập, bài kiểm tra và các hoạt động khác, giúp học sinh, sinh viên biết được mình đang học tập được như thế nào; tạo môi trường học tập tốt bằng cách sử dụng phương pháp giảng dạy hiệu quả và tạo sự quan tâm đối với học sinh, sinh viên. Trong mối quan hệ thầy-trò, sự tôn trọng và tính trung thực của người thầy cũng rất quan trọng để tạo môi trường học tập tốt, gắn kết mối quan hệ tốt giữa thầy và trò. Ngoài ra, việc giảng dạy của người thầy cần được tập trung vào những yêu cầu cụ thể của mỗi học sinh, giúp họ đạt được tiêu chí và mục tiêu của mình. Với học sinh, có nhiều vai trò quan trọng để đạt được thành công trong học tập, bao gồm: Học tập chăm chỉ, tự học và tìm hiểu thêm những kiến thức mới để cải thiện và mở rộng kiến thức của mình, tham gia vào hoạt động thảo luận, trao đổi với giáo viên và các học sinh khác; thực hành những kiến thức đã học để thực sự hiểu và áp dụng vào cuộc sống; tự đánh giá để biết mình đang học tập được như thế nào và cần phải cải thiện những điểm yếu gì?

Trong "thời đại" AI như hiện nay, cả thầy và trò cần tôn trọng, lắng nghe nhau, giúp nhau hoàn thiện kiến thức và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp. Khi sử dụng AI, chúng ta cần nhớ một điều rằng, AI chỉ là công cụ hỗ trợ, con người dẫn dắt AI chứ không phụ thuộc vào nó vì nếu không, chúng ta không còn là "tác giả" cho những hành vi của chính mình.

ThS HOÀNG VÂN ĐÔNG

(Khoa Điện tử viễn thông, Trường Đại học Điện lực)