Hiểm họa khi tự ý lạm dụng thuốc corticoid

Các bác sĩ của Bệnh viện Bạch Mai vừa cấp cứu thành công một bệnh nhân nữ (37 tuổi, ở Hà Nội) bị viêm phổi bội nhiễm, suy đa tạng do lạm dụng corticoid tự điều trị cúm. Theo lời kể của người nhà, bệnh nhân đã tự điều trị hạ sốt và dùng corticoid (medrol 16mg/ngày) nhưng tình trạng không cải thiện. Bệnh nhân sốt cao kéo dài kèm khó thở nhiều, phải nhập viện. Tuy nhiên, sau khi nhập viện cấp cứu, bệnh nhân không đáp ứng với điều trị hồi sức, phải tiến hành can thiệp ECMO (tim, phổi ngoài cơ thể). Trong quá trình 37 ngày chạy ECMO, gần 50 ngày thở máy với oxy liều cao, do suy giảm khả năng đề kháng, các bác sĩ phải nhiều lần hội chẩn trong khoa và liên khoa để kịp thời đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Mặc dù bệnh nhân đã được xuất viện nhưng các tổn thương phổi sau đó có thể sẽ còn tồn tại và cần phải theo dõi trong thời gian dài.

Một bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai do tự ý sử dụng thuốc corticoid. Ảnh: MAI THANH

Khoa Nội tiết và Đái tháo đường của Bệnh viện Bạch Mai gần đây cũng phải tiếp nhận điều trị cho nhiều bệnh nhân vì biến chứng khi lạm dụng corticoid. Bác sĩ Phạm Thị Lưu, Khoa Nội tiết và Đái tháo đường cho biết, trung bình mỗi ngày, khoảng 1/3 số bệnh nhân nhập viện tại Khoa có tình trạng lạm dụng corticoid; đây thực sự là hồi chuông báo động đối với những người tự ý dùng corticoid gây nguy hiểm đến sức khỏe.

Theo bác sĩ Nguyễn Bá Cường, Trung tâm Hồi sức tích cực (Bệnh viện Bạch Mai): Corticoid là loại thuốc làm giảm tình trạng viêm trong cơ thể nhưng cũng làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch. Corticoid hay được sử dụng trong điều trị lâm sàng các bệnh như dị ứng, ngứa, mẩn đỏ, suy thận, lupus, hen suyễn, viêm khớp..., thường làm giảm nhanh các triệu chứng nên nhiều người đã lạm dụng corticoid. Bên cạnh những lợi ích mang lại còn rất nhiều tác dụng phụ bất lợi có thể xảy ra nếu dùng thuốc không đúng cách, như: Đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, suy tuyến vỏ thượng thận... Do đó, người bệnh mắc bệnh khớp nếu chưa có chỉ định điều trị corticoid thì không nên tự ý mua thuốc về sử dụng. Các bác sĩ lâm sàng thường phải cân nhắc rất nhiều khi chỉ định điều trị bằng nhóm thuốc này. Nhưng hiện nay người bệnh có thể dễ dàng mua được nhóm thuốc này kể cả khi không có đơn của bác sĩ. Việc lạm dụng thuốc ở các bệnh nhân nhiễm virus làm tăng nguy cơ bội nhiễm, đặc biệt là các vi khuẩn kháng thuốc.

Việc lạm dụng corticoid diễn ra thường xuyên ở Việt Nam trong điều trị nhiễm cúm và các bệnh xương khớp (được trộn lẫn trong các thành phần thuốc cổ truyền không rõ nguồn gốc). Hành động dùng thuốc bừa bãi làm suy giảm khả năng đề kháng và rất dễ bội nhiễm vi khuẩn. Để phát huy hiệu quả điều trị và hạn chế các tác dụng bất lợi của nhóm thuốc này, các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh cần tuân thủ liệu trình điều trị và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị. Khi có vấn đề liên quan đến sức khỏe, người dân nên đi khám bác sĩ và sử dụng thuốc đúng theo chỉ định. Không được tự ý mua và sử dụng thuốc hoặc theo lời mách bảo của người thân, người quen vì hậu quả sẽ là khôn lường...

HÀ VŨ