Trình Quốc hội xem xét 2 dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku, Biên Hòa - Vũng Tàu
Sáng ngày 19/5, Chính phủ trình Quốc hội chủ trương đầu tư cao tốc Quy Nhơn - Pleiku và điều chỉnh chủ trương dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (giai đoạn 1).
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh nhấn sự cần thiết, cũng như mục tiêu đầu tư dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Theo ông Minh, đầu tư cao tốc Quy Nhơn - Pleiku với mục tiêu hình thành trục ngang Đông - Tây kết nối vùng Tây Nguyên với Duyên hải Nam Trung bộ, kết nối hệ thống trục dọc (đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, cao tốc Bắc - Nam phía Tây, đường Hồ Chí Minh, đường Trường Sơn Đông, Quốc lộ 1, đường bộ ven biển), phát huy hiệu quả các dự án đã và đang đầu tư, đáp ứng nhu cầu vận tải.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đọc tờ trình của Chính phủ về 2 dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku, Biên Hòa - Vũng Tàu. Ảnh: P.Thắng
Đầu tư dự án này cũng nhằm tạo dư địa, động lực phát triển không gian vùng với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ, hiện đại, kết nối các trung tâm kinh tế, cảng biển; nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo động lực liên kết, thúc đẩy hợp tác và phát triển vùng.
Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku điểm đầu tại quốc lộ 19B thuộc thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định; điểm cuối tại đường Hồ Chí Minh thuộc TP Pleiku, tỉnh Gia Lai. Tổng chiều dài khoảng 125 km, trong đó đoạn qua Bình Định 40km, qua Gia Lai 85 km.
Cao tốc có 4 làn xe, có làn dừng khẩn cấp liên tục, bề rộng nền đường 24,75m, tốc độ thiết kế 100 km/h. Tổng diện tích đất sử dụng sơ bộ 942,15 ha. Chính phủ đề xuất hình thức đầu tư công, sơ bộ tổng vốn hơn 43.730 tỷ đồng.
Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku thực hiện trong năm nay, và dự kiến hoàn thành vào năm 2029.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, dự án này có vai trò quan trọng, quy mô đầu tư lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp. Vì vậy, để thực hiện thành công và sớm hoàn thành toàn bộ dự án như tiến độ dự kiến, cần thiết phải áp dụng một số chính sách đặc thù, đặc biệt.
Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku đã đề xuất các nhóm cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của Quốc hội nhằm mục tiêu: đẩy nhanh tiến độ thực hiện; phân cấp, phân quyền đầu tư.
Làm rõ cơ chế đặc thù, đặc biệt đầu tư cao tốc Quy Nhơn - Pleiku
Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, ủy ban này thấy, dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku đáp ứng các tiêu chí dự án quan trọng quốc gia thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: P.Thắng
Chính phủ đề xuất phân chia dự án thành 2 dự án thành phần, theo địa giới hành chính của tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai.
Tuy nhiên, theo ông Mãi, thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, dự kiến tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai sẽ sáp nhập thành tỉnh Gia Lai, khi đó dự án sẽ nằm trọn trong địa bàn một tỉnh.
Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu phương án phân chia dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập tỉnh, năng lực quản lý của địa phương, yêu cầu kỹ thuật của dự án nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hiệu quả.
Với các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để triển khai đầu tư dự án, Ủy ban Kinh tế và Tài chính lưu ý, có một số chính sách đã được điều chỉnh so với các chính sách tương tự được áp dụng cho một số dự án thời gian qua.
Ví dụ, Chính phủ đề xuất các tiểu dự án giải phóng mặt bằng được áp dụng cơ chế về mỏ vật liệu, trong khi các dự án trước đây chỉ cho phép áp dụng đối với các hạng mục xây dựng chính của dự án ....
“Đề nghị thuyết minh làm rõ hơn việc điều chỉnh một số chính sách này. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát kỹ lưỡng các cơ chế, chính sách áp dụng, bảo đảm các cơ chế chính sách này khả thi, phù hợp đối với tính chất, mục tiêu của dự án”, ông Mãi nói.
Làm rõ khả năng cân đối vốn cho dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu
Với dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, dự án này dài gần 54km, quy mô 4-6 làn xe, tổng mức đầu tư 17.837 tỷ đồng. Trong đó, Bà Rịa - Vũng Tàu làm chủ đầu tư đoạn ba; Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư đoạn hai dài 18,2 km; tỉnh Đồng Nai làm chủ đầu tư đoạn còn lại 16 km.
Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, phê duyệt tăng tổng mức đầu tư dự án từ 17.837 lên 21.551 tỷ đồng (tăng 3.714 tỷ đồng) do phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có biến động lớn.
Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu cũng bị ảnh hưởng do biến động về đơn giá bồi thường ở Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu tại thời điểm thu hồi đất so với dự kiến. Dự án phải bổ sung nút giao khác mức liên thông với đường Mỹ Xuân - Ngãi Giao.
Ngoài ra, chi phí đầu tư xây dựng tăng thêm do biến động đơn giá vật liệu, nhân công, máy thi công tại thời điểm lập, phê duyệt hồ sơ thiết kế kỹ thuật và dự toán xây dựng công trình vào năm 2023 so với thời điểm lập chủ trương đầu tư.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản nhất trí với sự cần thiết điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án với những lý do Chính phủ trình.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ hơn nguyên nhân khách quan, chủ quan và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc chuẩn bị đầu tư dự án chưa kỹ lưỡng dẫn đến tăng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí đầu tư xây dựng so với sơ bộ tổng mức đầu tư đã được Quốc hội quyết nghị cho dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu.
Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan chức năng làm rõ hơn nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án.