Đánh giá viên chức dựa trên kết quả công việc – bước đột phá trong cải cách chế độ công vụ

Đánh giá viên chức dựa trên kết quả công việc được xem là bước chuyển biến mang tính đột phá. Ảnh minh họa: internet

Đổi mới theo hướng lấy kết quả công việc làm thước đo

Trong nhiều năm qua, việc đánh giá viên chức ở nước ta còn dựa vào cảm tính, nặng về quy trình chứ chưa dựa trên sản phẩm cụ thể. Nhiều cơ quan, đơn vị khi đánh giá cán bộ, công chức, viên chức hằng năm vẫn chủ yếu thực hiện mang tính hình thức thủ tục, chưa phản ánh đúng thực tế quá trình công tác. Việc đánh giá thường chỉ dừng ở báo cáo kiểm điểm cuối năm, sau đó tập thể biểu quyết thống nhất mà chưa có sự xem xét kỹ lưỡng về hiệu quả công việc. Cách làm này dẫn đến việc đánh giá thiếu thực chất, khiến công tác quản lý, quy hoạch, bổ nhiệm, khen thưởng hay kỷ luật viên chức chưa phản ánh đúng năng lực thực tế.

Chính vì vậy, Luật Viên chức (sửa đổi) quy định đánh giá viên chức theo kết quả thực hiện nhiệm vụ nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 27-NQ/TW  và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Đánh giá cán bộ theo hướng thực chất;…sàng lọc, đưa ra khỏi vị trí công tác đối với những người không đủ phẩm chất, năng lực, uy tín”.

Đây là sự thay đổi căn bản, đặt hiệu quả công việc và mức độ hoàn thành nhiệm vụ làm tiêu chí trọng tâm.

Việc đánh giá viên chức theo kết quả công việc mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trước hết, nó tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, buộc mỗi viên chức phải nỗ lực, sáng tạo để hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ được giao. Đồng thời, kết quả đánh giá cũng là cơ sở quan trọng cho việc xét khen thưởng, quy hoạch, bổ nhiệm hay kỷ luật, góp phần xây dựng đội ngũ viên chức chất lượng, hiệu quả và minh bạch.

Đây cũng là cách mang lại công bằng cho những người thực sự làm tốt, đồng thời tạo áp lực tích cực cho những người làm chưa đạt.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy đánh giá, Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) là bước hoàn thiện cần thiết nhằm đổi mới quản lý, sử dụng và phát huy năng lực của đội ngũ viên chức trong bối cảnh sắp xếp lại đơn vị sự nghiệp công lập.

Bà Nguyễn Phương Thủy cho rằng, cần thể chế hóa nguyên tắc đánh giá theo kết quả đầu ra, phù hợp với các kết luận mới của Bộ Chính trị. Kết quả đánh giá này cần được coi là căn cứ quan trọng cho việc xếp loại, trả lương, khen thưởng, bổ nhiệm, đào tạo hay chấm dứt hợp đồng. Đồng thời, nên thiết lập khung tiêu chí đánh giá thống nhất toàn quốc để bảo đảm tính minh bạch, đồng bộ, có thể truy xuất trong hệ thống dữ liệu quốc gia về viên chức.

Cần tiêu chí và công cụ đánh giá minh bạch, khoa học

Để mô hình này thực sự phát huy hiệu quả, cần xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá rõ ràng, phù hợp với đặc thù từng ngành, từng vị trí việc làm; ứng dụng công nghệ thông tin để bảo đảm tính minh bạch; và đặc biệt là nâng cao năng lực của đội ngũ lãnh đạo, người đánh giá để tránh tình trạng thiên vị hay hình thức.

Cô Nguyễn Lan Hương, giáo viên một trường THCS thuộc phường Thanh Xuân, Hà Nội chia sẻ: “Tôi ủng hộ việc đánh giá viên chức, đặc biệt là giáo viên, dựa trên kết quả thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, cần xây dựng tiêu chí cụ thể khi đánh giá vì công việc của giáo viên không chỉ là giảng dạy mà còn bao gồm tư vấn, giáo dục đạo đức học sinh, công tác chủ nhiệm… Tất cả cần được lượng hóa hợp lý. Khi đó, cách đánh giá này giúp phản ánh đúng năng lực, tinh thần trách nhiệm và đóng góp thực tế của mỗi người, thay vì dựa vào thâm niên công tác hay đánh giá một cách cảm tính”.

Như vậy, việc đánh giá viên chức dựa trên kết quả công việc chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi có tiêu chí rõ ràng, công cụ đánh giá hiện đại và dữ liệu minh bạch.

Theo TS. Cao Thị Hà, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, đánh giá viên chức theo kết quả công việc sẽ thay đổi tận gốc tư duy quản lý – từ quản lý con người sang quản lý công việc. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xây dựng được hệ thống mô tả vị trí việc làm rõ ràng, có tiêu chuẩn và nhiệm vụ cụ thể cho từng chức danh, vị trí công việc; cần xây dựng khung tiêu chí về KPI thống nhất và thiết lập hệ thống đánh giá điện tử viên chức, tạo thành cơ sở dữ liệu quốc gia, bảo đảm tính minh bạch.

Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo kỹ năng đánh giá cho người đứng đầu đơn vị. Một người lãnh đạo có năng lực đánh giá khách quan, không thiên vị sẽ tạo ra môi trường làm việc tích cực và công bằng cho toàn bộ viên chức trong đơn vị.

Đánh giá viên chức dựa trên kết quả công việc không chỉ là yêu cầu của cải cách hành chính mà còn là động lực để đổi mới tư duy, nâng cao năng lực và trách nhiệm của đội ngũ viên chức. Khi năng lực được đo bằng hiệu quả, khi cống hiến được ghi nhận bằng thành tích thực tế, đội ngũ viên chức sẽ trở nên năng động, sáng tạo và tận tụy hơn. Đây chính là nền tảng để xây dựng nền hành chính phục vụ, liêm chính, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.