"Công phá" tình trạng cán bộ né tránh trách nhiệm, không dám làm

Chất vấn thẳng vào vấn đề, tranh luận thẳng thắn, trách nhiệm

Sáng 15/8, trong khuôn khổ phiên họp thứ 25, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì và phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đây là phiên chất vấn thứ 4 được tổ chức tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV. Trên cơ sở tổng hợp các nguồn thông tin, đề xuất của các Đoàn đại biểu Quốc hội, cân đối các lĩnh vực đã và đang được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề, xuất phát từ tình hình thực tế và thống kê trả lời chất vấn trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quyết định lựa chọn chất vấn đối với các nhóm vấn đề thuộc trách nhiệm của Bộ Tư pháp và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại phiên họp này.

Điểm qua các nhóm vấn đề chất vấn, Chủ tịch Quốc hội cho biết, với thời gian chất vấn chỉ trong một ngày, các nhóm vấn đề chất vấn có phạm vi rộng, nhiều vấn đề đang gây bức xúc trong dư luận xã hội, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng, đi thẳng vào vấn đề, tranh luận thẳng thắn, trách nhiệm, mang tính xây dựng; Mỗi chất vấn không quá 1 phút; Thời gian tranh luận không quá 2 phút.

Trong quá trình chất vấn, Chủ tịch Quốc hội cho biết sẽ mời thêm một số Bộ trưởng, thành viên Chính phủ tham gia giải trình làm rõ thêm vấn đề. Kết thúc phiên chất vấn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết để làm cơ sở thực hiện và giám sát.

Trả lời chất vấn của đại biểu Bùi Mạnh Khoa (Đoàn Thanh Hóa) về khắc phục bất cập trong công tác đấu giá tài sản, nhất là tài sản công, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết: Số liệu thống kê cho thấy, từ đầu năm 2023 đến nay, trong thi hành án dân sự có gần 2.000 vụ đấu giá, trong đó mới chỉ giao được hơn 1.300 vụ, còn hơn 600 vụ chưa thực hiện giao.

Phân tích nguyên nhân, Bộ trưởng cho rằng, đấu giá tài sản và thi hành án dân sự chỉ là 2 lĩnh vực pháp luật được áp dụng quy định về giao tài sản đấu giá. Bên cạnh đó, còn có các quy định liên quan đến đất đai, quản lý tài sản công… nên phải tính đến các quy định pháp luật khác.

Qua các vụ việc cụ thể, Bộ trưởng cho rằng, có những vụ bán đấu giá đến 6 lần nhưng không ai mua do nhiều yếu tố khác nhau. Thực tế, tình hình kinh tế - xã hội cả nước trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn; Trình tự thủ tục đấu giá hiện hành chưa có quy định đặc thù cho tài sản thi hành án dân sự.

“Một nguyên nhân nữa là tâm lý e ngại khi mua tài sản thi hành án của người dân và chưa có cơ chế hợp lý để tạo sự phối hợp tham gia của các chủ thể trong vấn đề này”, Bộ trưởng Bộ tư pháp nói.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Lê Thành Long cho rằng, về lâu dài cần sửa đổi Luật Đấu giá tài sản, Luật Thi hành án dân sự; Cùng với đó, cần cố gắng vận hành tốt cơ chế, tạo sự đồng thuận của Ban Chỉ đạo thi hành án ở các cấp.

Về đề nghị thông tin thêm về định hướng sửa đổi Luật Đấu giá tài sản để phòng ngừa vi phạm pháp luật của đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang), Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, trong pháp luật về đấu giá, sẽ quy định chặt chẽ hơn về quy trình, cách thức, quy chế, đồng thời cập nhật thuật ngữ, siết chặt một số quy định để giảm tình trạng thông đồng, dìm giá, trục lợi, làm thất thoát ngân sách nhà nước. Ngoài ra, có các biện pháp về tăng cường năng lực, chuyên nghiệp hóa đội ngũ làm đấu giá với tư cách là một nghề tư pháp đặc thù và phát triển đến đấu giá trực tuyến…

Về giải pháp đột phá để khắc phục hạn chế trong hoạt động giám định tư pháp đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội) chất vấn, Bộ trưởng Lê Thành Long cho rằng, cần cân nhắc về thẩm quyền bổ nhiệm giám định viên, thời hạn giám định, phù hợp với Bộ luật Tố tụng hình sự trong các trường hợp giám định bắt buộc…

“Ngoài ra, cần xem xét, sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính để kéo dài thời hạn xử phạt vi phạm hành chính trong trường hợp phát hiện chưa đủ yếu tố truy tố trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó, cần nghiên cứu xã hội hóa các lĩnh vực giám định; Làm rõ các vấn đề về kinh phí, chi phí, trách nhiệm trưng cầu giám định của các giám định viên”, Bộ trưởng nói.

Quan tâm đến công tác tuyển dụng, đào tạo cán bộ

Tại phiên chất vấn, đại biểu Quốc hội cũng đặt vấn đề một số nơi cán bộ có biểu hiện sợ trách nhiệm, né tránh công việc.

Tham gia trả lời nội dung này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho hay, vấn đề này đã được trả lời rất kỹ và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã nêu các giải pháp liên quan tới ngành.

Bà Trà hy vọng, với các giải pháp đã nêu sẽ "công phá" tình trạng cán bộ né tránh trách nhiệm, không dám làm, không dám chịu trách nhiệm. Bộ Nội vụ đang hoàn thiện dự thảo Nghị định về khuyến khích và bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm trình Chính phủ ban hành (dự kiến trong tháng 8/2023).

“Nội dung này thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Trước mắt, có Nghị định này để thực hiện, sau đó lâu dài thì có thể trên cơ sở sửa đổi, bổ sung một số luật để giải quyết cơ bản, căn cốt vấn đề này” - Bộ trưởng Trà thông tin.

Cũng tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà đã tham gia trả lời đại biểu liên quan đến nguồn nhân lực trong lĩnh vực tư pháp, đặc biệt đội ngũ pháp chế viên và giám định viên.

Bà Trà thừa nhận, tình trạng này đúng như đại biểu nêu, đó là lực lượng mỏng, bất cập về cơ chế, chính sách, tổ chức bộ máy. Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp đã làm việc và tìm ra các nguyên nhân và giải pháp khắc phục tình trạng này.

Trong đó, có 2 nguyên nhân chính, đó là vướng mắc do thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giảm biên chế nên các tổ chức pháp chế ở các địa phương phải sắp xếp lại theo tinh thần Nghị quyết 18 và theo Nghị định 107. Vì vậy, phòng pháp chế ở Sở Tư pháp giảm đầu mối.

Nguyên nhân thứ hai là trong thực tiễn đây là lĩnh vực khó, phức tạp, nhạy cảm, nguồn lực bổ sung, tuyển dụng lực lượng tham gia trực tiếp cho lĩnh vực này không thuận lợi vì chính sách khó khăn, yêu cầu về chuyên môn nghiệp vụ sâu.

Vì vậy, Bộ Nội vụ đề xuất một số giải pháp: Bộ Nội vụ và Bộ Tư pháp xây dựng đề án phát triển nguồn nhân lực trên lĩnh vực tư pháp nói chung, trong đó có đội ngũ pháp chế viên và giám định viên cho giai đoạn 2023 - 2030. Trong đó, chú trọng đến công tác tuyển dụng, sử dụng, cơ chế chính sách có liên quan; Đồng thời chú ý đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, yêu cầu nhiệm vụ để đội ngũ này đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.