Ứng cử viên Luiz Inacio Lula da Silva giành chiến thắng sít sao

Hãng tin AP dẫn kết quả chính thức được Tòa án Bầu cử Tối cao Brazil (TSE) công bố tối 30-10 (giờ địa phương) cho hay, cựu Tổng thống Brazil Lula da Silva đã giành chiến thắng sít sao trong cuộc bầu cử với 50,9% số phiếu bầu, so với 49,1% của đương kim Tổng thống Jair Bolsonaro. Trong bài phát biểu mừng chiến thắng tại một khách sạn ở trung tâm TP Sao Paulo, ông Lula da Silva tuyên bố: “Hôm nay, người chiến thắng duy nhất là người dân Brazil... Đây là chiến thắng của một phong trào dân chủ trước các đảng phái chính trị, lợi ích cá nhân và các hệ tư tưởng... Bắt đầu từ ngày 1-1-2023, tôi sẽ điều hành đất nước của 215 triệu người Brazil... Chúng ta là một đất nước, một dân tộc, một quốc gia vĩ đại”.

Tổng thống đắc cử Luiz Inacio Lula da Silva (giữa) ăn mừng chiến thắng cùng vợ - bà Rosangela Silva (bên trái) và chính trị gia Geraldo Alckmin tại Sao Paulo (Brazil), ngày 30-10. Ảnh: AP

Nhiều nhà lãnh đạo thế giới đã gửi lời chúc mừng sớm đến Tổng thống đắc cử Lula da Silva, CNN cho hay. Đánh giá cuộc bầu cử là “tự do, công bằng và đáng tin cậy”, Tổng thống Mỹ Joe Biden chúc mừng ông Lula da Silva và bày tỏ: “Tôi mong muốn được làm việc cùng nhau để tiếp tục hợp tác giữa hai nước chúng ta trong thời gian tới”. Tổng thống Argentina Alberto Fernández nhận định chiến thắng của ông Lula da Silva mở ra “một kỷ nguyên mới trong lịch sử Mỹ Latin, một kỷ nguyên của tương lai và hy vọng”. Còn theo Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador, đây là chiến thắng của “chủ nghĩa bình đẳng và nhân văn”. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gọi chiến thắng của ông Lula da Silva là "cú hích mở ra một chương mới trong lịch sử Brazil", trong khi Tổng thống Tây Ban Nha Pedro Sánchez coi đây “là một động thái hướng tới tiến bộ và hy vọng".

Thất bại của đương kim Tổng thống Bolsorano đã được dự báo trước, khi mà thời gian qua, chính quyền của ông hứng chịu nhiều chỉ trích gay gắt vì cách thức ứng phó kém hiệu quả trong đại dịch Covid-19, khiến gần 700.000 người thiệt mạng. Bất bình đẳng xã hội tại Brazil ngày càng nghiêm trọng, với 9,6 triệu người đã rơi vào mức nghèo khổ trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến 2021. Tỷ lệ mù chữ và thất học tăng trở lại. Kinh tế tụt dốc, giá lương thực đang tăng với tốc độ hai con số. Các vấn đề môi trường cấp bách gia tăng, trong đó nạn phá rừng đã lên mức tồi tệ nhất trong 15 năm qua. 

Chiến thắng lần này của ông Lula da Silva, theo giới phân tích, có nền tảng từ những thành công trước đây. Trong hai nhiệm kỳ tổng thống liên tiếp từ năm 2003 đến 2010, ông đã đưa kinh tế Brazil bứt tốc ngoạn mục, triển khai chương trình phúc lợi xã hội đa dạng, giúp hàng chục triệu người dân thoát cảnh đói nghèo. 

Ngay sau khi giành chiến thắng, Tổng thống đắc cử Lula da Silva đã cam kết tăng cường chi tiêu phúc lợi cho người nghèo, thiết lập lại mối quan hệ với các chính phủ nước ngoài và áp dụng các biện pháp mạnh nhằm xóa bỏ nạn phá rừng. Song chắc chắn, ông Lula da Silva sẽ phải đối mặt với sự phản kháng từ các nhà lập pháp bảo thủ. Các đồng minh cực hữu của Tổng thống đương nhiệm Bolsonaro đã giành được chiến thắng lớn trong các cuộc bầu cử lập pháp hồi đầu tháng 10 và trở thành lực lượng áp đảo trong Quốc hội nước này.

The Guardian dẫn lời nhà phân tích chính trị độc lập Thomas Traumann cho hay: “Thách thức lớn nhất mà Tổng thống đắc cử Lula da Silva phải đối mặt là thống nhất một quốc gia bị rạn nứt. Các đảng phái ở Brazil không chỉ phân cực về các vấn đề chính trị, mà cả về các giá trị và bản sắc”. Giáo sư Carlos Melo tại Đại học Insper (Sao Paulo) thì cho rằng, việc gắn kết một quốc gia đa dạng và bị chia cắt sẽ là chìa khóa thành công của ông Lula da Silva.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Lula da Silva đã xây dựng được một liên minh rộng lớn, bao gồm một số chính trị gia trung tâm và trung hữu, cả những đối thủ từ Đảng Dân chủ xã hội. Lựa chọn khôn ngoan này không chỉ giúp ông tạo ra một mặt trận ủng hộ rộng rãi, giành lợi thế về số phiếu bầu trước đương kim Tổng thống Bolsonaro, mà còn giúp chính quyền mới tới đây của ông điều hành thuận lợi hơn.

Trong khi đó, các nhà bảo vệ môi trường, với mối quan tâm đặc biệt đối với khu bảo tồn rừng nhiệt đới Amazon lớn nhất hành tinh, lại dõi theo các cam kết về môi trường của ông Lula da Silva. Trong chiến dịch tranh cử, ông tuyên bố sẽ tìm mọi cách kiềm chế nạn phá rừng và kêu gọi “một nền quản trị thế giới mới” để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và nhấn mạnh rằng Brazil cần phải đóng vai trò trung tâm trong nền quản trị đó.

HÀ PHƯƠNG