Một cách hiểu về nguồn cội của tác giả Pháp gốc Việt

Buổi giao lưu ra mắt sách có tác giả Trần Hải Anh và họa sĩ Pauline Guitton, đặc biệt là sự hiện diện nhân vật chính trong “Sống”-đạo diễn Việt Linh-mẹ của tác giả Trần Hải Anh. “Sống” là câu chuyện của đạo diễn Việt Linh trong khoảng thời gian bà sống và làm việc ở chiến khu gần biên giới Campuchia. Đạo diễn Việt Linh kể lại những ký ức đó cho con gái Trần Hải Anh để cuốn sách song song khắc họa hình ảnh của hai người phụ nữ: Một cô gái trẻ cố gắng thích nghi với cuộc sống tại chiến khu, một thiếu nữ hiện đại cố gắng kết nối với mẹ và quá khứ, để hiểu thêm về cội nguồn.

Tác giả Trần Hải Anh (bên phải) và họa sĩ Pháp Pauline Guitton giao lưu với độc giả trong buổi ra mắt sách tại Hà Nội.

Tuyến thời gian quá khứ trong “Sống” lấy bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc từ năm 1969 tới 1975. Trong 7 năm sống tại chiến khu, thiếu nữ Linh (trong ký ức của người mẹ) đã làm quen với các chiến sĩ cách mạng, những người đưa cô đến với kháng chiến giải phóng dân tộc cũng như đến với điện ảnh. Cuộc sống và cuộc chiến đấu ở chiến khu trong “Sống” được mô tả sinh động với những câu chuyện đời thường hằng ngày, những sinh hoạt trong điều kiện vô cùng khó khăn và thiếu thốn, ở đó Linh cùng cha mình và đồng đội sống, làm việc, làm phim đầy đam mê trong làn bom rơi bão đạn và trong tiếng máy bay gầm rú trên bầu trời. Đan xen với những kỷ niệm quá khứ đầy rung động của người mẹ là cuộc sống hiện tại, được khắc họa dưới góc nhìn của con gái. Thiếu nữ tên Linh ngày nào nay đã trở thành một đạo diễn nổi tiếng của Việt Nam (với những bộ phim “Gánh xiếc rong”, “Mê thảo thời vang bóng”...), nhưng đâu đó bên trong con người bà vẫn chịu ảnh hưởng của quá khứ. Những trải nghiệm ấy tác động lớn đến cuộc sống của bà và mối quan hệ giữa bà và con gái.

Tuyến thời gian hiện tại, người con gái mang dòng máu Việt (Trần Hải Anh) sinh ra và lớn lên tại Pháp gặp rất nhiều khó khăn để có thể kết nối với người mẹ sống trong thời chiến, kết nối với cội nguồn Việt Nam trong mình. Theo từng câu chuyện, người con dần hiểu rõ hơn về mẹ, về quá khứ của dân tộc để từ đó thông cảm, sẻ chia, tạo dựng chiếc cầu nối rút ngắn khoảng cách thế hệ và văn hóa.

Trần Hải Anh chia sẻ, từ nhỏ đã thường xuyên được nghe mẹ kể về quãng thời gian 7 năm sống trong rừng, làm việc trong chiến khu. Hải Anh nói, may mắn vì hầu như năm nào cũng được về Việt Nam vào mỗi dịp hè. Tuy ba mẹ không ở gần nhau (bố Hải Anh là Giáo sư Trần Hải Hạc dạy ở Đại học Paris, còn mẹ là đạo diễn làm việc ở Việt Nam), nhưng họ luôn tạo điều kiện cho cô tìm hiểu về nguồn cội qua việc học tiếng Việt từ nhỏ và thường xuyên được về Việt Nam.

Đạo diễn Việt Linh cho biết, bà rất thích từ “Sống” mà con gái bà đã nghĩ ra, với cách viết giữ nguyên cả dấu trong tiếng Việt ở các bản in tiếng Anh, tiếng Pháp của cuốn sách. Bà cũng đã dạy con biết cả văn hóa Pháp và văn hóa Việt. “Sống” với bà là một sự tồn tại có ý nghĩa. Khi theo ba vào chiến khu, bà mới hiểu thêm được ý nghĩa của sự sống trong cái chết đang bủa vây. “Đọc sách của con, tôi thấy có 3 điều đặc biệt. Thứ nhất, mẹ với con là bạn, khi tôi nuôi con, tôi đã học cách làm bạn với con. Thứ hai, trẻ con lưu nhớ hết những gì chúng ta kể, có đôi khi là những câu chuyện đáng yêu, có đôi khi nguy hiểm vì không phải bài học nào cũng hay ho. Thứ ba là bớt sân, si. Nếu bạn ghét ai đó thì hãy thử nghĩ xem mình sắp chia ly người đó, biết đâu sự ghét sẽ khác”, đạo diễn Việt Linh nói.

Bài và ảnh: HỒNG NGUYÊN