Tiền gửi lập đỉnh mới, nhiều ngân hàng vẫn “khát vốn”

Theo số liệu mới công bố của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối tháng 9, tổng phương tiện thanh toán hệ thống ngân hàng đạt hơn 19,98 triệu tỷ đồng, tương đương mức tăng 11,53% so với đầu năm.

Tổng tiền gửi của khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế tại các tổ chức tín dụng đạt gần 16,18 triệu tỷ đồng, tăng gần 3% so với cuối tháng 7 (15,73 triệu tỷ đồng).

Trong đó, tiền gửi dân cư tiếp tục lập đỉnh mới với hơn 7,83 triệu tỷ đồng, tăng 10,86% so với đầu năm. So với tháng 7, người dân đã gửi thêm vào hệ thống ngân hàng hơn 84 nghìn tỷ đồng, nâng tổng mức tăng lượng gửi của khách hàng cá nhân từ đầu năm đến nay lên 767.000 tỷ đồng.

Đáng nói, tiền gửi của doanh nghiệp và các tổ chức phục hồi mạnh sau đợt giảm hồi tháng 7. Chỉ sau 2 tháng, lượng tiền gửi của các tổ chức đã tăng mạnh thêm 374.000 tỷ đồng. Con số này đã đưa tốc độ tăng trưởng tiền gửi của khối tổ chức kinh tế tại ngân hàng đạt mức tăng khá tốt 8,91%, từ mức 4,04% đạt được hồi cuối tháng 7.

Điều này cho thấy áp lực thanh khoản của các ngân hàng ngày càng tăng. Theo dữ liệu từ VISRating, tính đến cuối tháng 9, tỷ lệ cho vay/tổng tiền gửi (LDR) toàn hệ thống ngân hàng đã tăng lên 111%, mức cao nhất trong 5 năm.

Còn theo báo cáo tài chính quý III/2025 của 27 ngân hàng niêm yết, dư nợ cho vay của 27 ngân hàng niêm yết đạt gần 13,63 triệu tỷ đồng, tăng 15% so với đầu năm và chiếm khoảng 77% dư nợ toàn ngành.

Trong đó, có 21 ngân hàng tăng tín dụng nhanh hơn tiền gửi, 18 ngân hàng tăng tín dụng nhanh hơn cả huy động thị trường 1 (bao gồm cả tiền gửi và giấy tờ có giá) và 6 ngân hàng đã cho vay vượt 100% quy mô huy động.

Theo VIS Rating, áp lực thanh khoản tiếp tục tập trung ở nhóm ngân hàng nhỏ, khi họ phải dựa nhiều hơn vào vốn thị trường ngắn hạn để đáp ứng nhu cầu tín dụng mở rộng. Sự phụ thuộc này làm tăng rủi ro điều tiết, đặc biệt trong các giai đoạn thị trường huy động biến động.

Áp lực thanh khoản cũng phản ánh vào thị trường khi kể từ tháng 10 trở lại đây, hàng loạt ngân hàng đã tăng lãi suất huy động để thu hút tiền gửi, qua đó đã tạo mặt bằng lãi suất tiết kiệm mới.

Trong đó, đối với các kỳ hạn dưới 6 tháng, lãi suất tiết kiệm ở một số nhà băng đã chạm trần theo quy định của Ngân hàng Nhà nước 4,75%/năm; ở kỳ hạn 6 – 12 tháng, cũng đã có một số ngân hàng huy động lãi suất lên đến 6%/năm.

Dữ liệu của Ngân hàng Nhà nước cũng cho thấy, lãi suất tiền gửi bằng VND bình quân của ngân hàng thương mại trong nước trong tháng 10/2025 ở mức 3,4-4,2%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng, nhích tăng nhẹ 0,1% so với hồi tháng 8.

Tương tự, với tiền gửi trung và dài hạn, lãi suất huy động ở mức 4,6 - 5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; 4,9-6,1%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và 6,7-7,5%/năm đối với kỳ hạn trên 24 tháng. Như vậy, so với hồi tháng 8, lãi suất tiền gửi dài hạn từ 12 đến 24 tháng cũng tăng nhẹ 0,2%/năm.

Dù vậy, theo đa phần các nhận định, nhà điều hành sẽ tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất thấp trong phần còn lại của năm nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 8% mà Chính phủ đặt ra.

Đối với lãi suất huy động, dù nhích tăng song mặt bằng mới nhiều khả năng vẫn duy trì ở mức thấp, tương đương hoặc thậm chí thấp hơn thời kỳ Covid-19, phù hợp định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ. Hiện mặc dù nhiều ngân hàng nhỏ tăng lãi suất tiết kiệm, song tại 4 ngân hàng thương mại Nhà nước – nơi chiếm lượng tiền gửi chủ yếu của thị trường – lãi suất vẫn duy trì ổn định.