Ngành da giày thích ứng với yêu cầu xanh hóa chuỗi sản xuất

Dự kiến kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt gần 24 tỷ USD

Phóng viên (PV): Ngành da giày trong năm 2023 đạt được những kết quả gì, thưa bà?

Bà Phan Thị Thanh Xuân.

Bà Phan Thị Thanh Xuân: Năm 2023 là một năm đầy khó khăn, thách thức với ngành da giày. Tổng sản xuất của ngành chủ yếu dành cho xuất khẩu, song do tình hình kinh tế thế giới khó khăn, lạm phát, đặc biệt tại hai thị trường chủ lực là Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu (EU) khiến sức tiêu thụ đều giảm, kéo theo đơn hàng giảm, hàng tồn kho nhiều, doanh nghiệp phải cắt giảm lao động. Dự kiến cả năm kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đạt gần 24 tỷ USD, giảm khoảng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù không đạt như kỳ vọng nhưng hiệp hội đánh giá kết quả này là khả quan so với thực tế khó khăn của ngành trong thời gian qua.

PV: Bà có thể dự báo những thuận lợi và khó khăn đối với ngành da giày trong năm 2024?

 Bà Phan Thị Thanh Xuân: Năm 2024 được dự báo vẫn là năm đầy khó khăn, thách thức với ngành da giày. Cùng với đó, chính sách thương mại tại những thị trường xuất khẩu lớn của ngành da giày đang thay đổi nhanh chóng. Đến thời điểm này, phát triển bền vững không phải là chủ đề mới mẻ nữa. Nói như vậy để khẳng định, muốn tồn tại, tham gia vào chuỗi cung ứng, bắt buộc các doanh nghiệp sản xuất phải tuân thủ những yêu cầu này. Bên cạnh đó, thách thức tới từ việc các chi phí đầu vào ngày càng gia tăng. Đó là sức ép lớn đối với các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ngành da giày vẫn có những lợi thế, kỳ vọng phát triển. Điều đó thể hiện qua việc ngành da giày cũng tận dụng tốt cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do Việt Nam đã ký kết. Việt Nam có những chính sách cởi mở để hỗ trợ cho việc phát triển của ngành, cũng như sở hữu nguồn lao động dồi dào, kỹ năng tốt. Đặc biệt, ngành da giày Việt Nam đã khẳng định được thương hiệu, uy tín tại các thị trường, trong đó có nhiều thị trường lớn, khó tính như Hoa Kỳ, EU...

PV: Ngành dệt may đang đứng trước yêu cầu mới về phát triển bền vững từ các thị trường nhập khẩu. Đề nghị bà phân tích sâu hơn về vấn đề này?

 Bà Phan Thị Thanh Xuân: Nếu như trước đây, các hoạt động về phát triển bền vững chủ yếu do khách hàng đưa ra và mang tính khuyến khích thì ngày nay đã được luật hóa thông qua chính sách được ban hành từ chính phủ của các quốc gia nhập khẩu sản phẩm da giày lớn. Ví dụ, thị trường EU đã đưa ra một loạt chính sách mới về sản phẩm sinh thái, hay là trách nhiệm mở rộng đối với nhà sản xuất, truy xuất chuỗi cung ứng, tái chế, đặc biệt yêu cầu về giảm thiểu phát thải carbon... Tất cả những quy định này nhằm tăng chất lượng và tạo điều kiện thuận lợi cho nền kinh tế tuần hoàn trong ngành. Song những chính sách này tác động tới toàn bộ chuỗi cung ứng, tạo ra thách thức cực kỳ lớn đối với các nhà sản xuất, trong đó có Việt Nam.

Kịp thời nắm bắt thông tin, thích ứng với các quy định mới

  PV: Vậy theo bà, các doanh nghiệp cần phải thích ứng như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

 Bà Phan Thị Thanh Xuân: Để tuân thủ các quy định này, doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cấp rất nhiều nhằm củng cố năng lực nội tại. Câu chuyện nâng cấp bắt đầu từ công nghệ, quản lý, tập trung đào tạo nâng cao kỹ năng cho người lao động. Đặc biệt, doanh nghiệp phải nắm bắt kịp thời các thông tin. Khi có thông tin, doanh nghiệp sẽ có những kế hoạch cụ thể để ứng phó với tình hình thực tiễn. Theo tôi, doanh nghiệp trong ngành cần chú trọng đến việc xây dựng một bộ phận tuân thủ. Bộ phận này sẽ cập nhật thông tin để doanh nghiệp điều chỉnh và luôn luôn đáp ứng được các yêu cầu của khách hàng.

Hoạt động sản xuất tại Công ty Cổ phần Kết nối châu Âu, Hà Nội . Ảnh: MINH ĐỨC

Nhưng cần nhấn mạnh, câu chuyện phát triển bền vững là một trong những nhiệm vụ dài hơi không chỉ trong 5 hay 10 năm mà cả quá trình tiếp theo và ngành da giày cần nhanh chóng xây dựng giải pháp tổng thể, xuyên suốt.

PV: Hiệp hội sẽ có vai trò như thế nào để thúc đẩy sự thích ứng linh hoạt của cộng đồng doanh nghiệp da giày, thưa bà?

 Bà Phan Thị Thanh Xuân: Với vai trò hiệp hội, chúng tôi có trách nhiệm hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, xuất khẩu thông qua hoạt động hội thảo, đào tạo, kết nối mạng lưới để doanh nghiệp học hỏi, chia sẻ với nhau. Ngoài ra, doanh nghiệp da giày cũng mong muốn Bộ Công Thương và hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tiếp tục tăng cường chia sẻ thông tin về nhu cầu, thị hiếu của thị trường để doanh nghiệp thực sự giới thiệu được cái thị trường cần, chứ không phải cái mình có. Doanh nghiệp cũng cần sự chung tay của cơ quan nhà nước về chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo; tập trung đầu tư cho nhân lực chất lượng cao...

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

KHÁNH AN (thực hiện)