Hỗ trợ các địa bàn nghèo phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân

Tiểu dự án 1. Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo, với mục tiêu: Xây dựng cơ sở hạ tầng liên kết vùng, thiết yếu, phục vụ dân sinh, sản xuất, lưu thông hàng hóa trên địa bàn các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; hỗ trợ các địa bàn nghèo phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tiểu dự án 2. Triển khai Đề án hỗ trợ một số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu: Hỗ trợ một số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025; góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo bền vững.

Thực hiện Tiểu dự án 1, trong giai đoạn 2021-2025, cả nước đã hỗ trợ đầu tư 2.547 công trình xây dựng mới (trong đó có 1.396 công trình giao thông, 265 công trình thủy lợi, 472 công trình giáo dục, 41 công trình y tế, 96 công trình nước sạch, 161 công trình văn hóa, 51 công trình điện, 65 công trình khác) và 2.273 công trình duy tu bảo dưỡng.

Tiểu dự án đã tác động đến các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo. Đây là vùng “lõi nghèo”, tập trung đông hộ nghèo, có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, địa hình hiểm trở, chia cắt, thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai, bão lũ.

Đối với Tiểu dự án 2. Triển khai Đề án hỗ trợ một số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn giai đoạn 2022-2025 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, kết quả đã đầu tư 69 công trình giao thông trọng tâm, trọng điểm và duy tu bảo dưỡng 67 công trình giao thông liên xã trên địa bàn huyện nghèo.

Nhờ triển khai đồng bộ, Tiểu dự án đã hỗ trợ 22 huyện nghèo thuộc 17 tỉnh đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế - xã hội, từng bước thoát khỏi tình trạng nghèo đặc biệt khó khăn. Đến đầu năm 2025, đã có 3 huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận thoát nghèo.

Ghi nhận tại tỉnh Thanh Hóa, thực hiện Tiểu dự án 1: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo, trong đó đối với Hoạt động 1: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn các huyện nghèo, trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh phân bổ kinh phí cho 6 huyện nghèo thực hiện 59/59 dự án đầu tư, trong đó có 26/28 dự án chuyển tiếp đã hoàn thành, 33 dự án còn lại đang thi công cơ bản đảm bảo tiến độ; 50 dự án duy tu bảo dưỡng sử dụng vốn sự nghiệp đã hoàn thành đưa vào sử dụng.

Hoạt động 2: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo: Giai đoạn 2021-2025, tỉnh Thanh Hóa có 03 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo, gồm: xã Nghi Sơn, xã Hải Hà (TX. Nghi Sơn); xã Ngư Lộc (huyện Hậu Lộc).

Tuy nhiên do xã Hải Hà nằm trong quy hoạch mở rộng xây dựng Khu kinh tế Nghi Sơn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1699/QĐ-TTg ngày 07/12/2018 nên không giao vốn đầu tư phát triển cho xã Hải Hà để tránh lãng phí. Kết quả, đã có 12 dự án sử dụng vốn đầu tư phát triển, 10 dự án duy tu bảo dưỡng sử dụng vốn sự nghiệp được triển khai và hoàn thành đưa vào sử dụng.

Đến cuối năm 2024, xã Ngư Lộc huyện Hậu Lộc cũ đã được công nhận thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn tại Quyết định số 1535/QĐ-TTg ngày 09/12/2024 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, 100% các huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo đã được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội liên kết vùng, phục vụ dân sinh, sản xuất, thương mại, lưu thông hàng hóa và cung cấp các dịch vụ xã hội cơ bản.

Hạ tầng giao thông, trường học, cơ sở y tế, cầu, hạ tầng điện, công trình thủy lợi... được ưu tiên đầu tư, giúp đáp ứng nhu cầu đi lại, sản xuất, sinh hoạt của người dân; tạo điều kiện để các địa phương phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp nhỏ, dịch vụ và du lịch cộng đồng.

Đây là bước tiến quan trọng trong lộ trình thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bền vững, gắn kết với xây dựng nông thôn mới và phát triển vùng dân tộc thiểu số, miền núi.

Bên cạnh kết quả đạt được, việc triển khai Dự án vẫn còn gặp nhiều khó khăn như: Số lượng dự án lớn, trong đó một số công trình quy mô nhỏ, chưa tạo liên kết vùng rõ nét; tiến độ phê duyệt Dự án còn chậm, một số nơi gặp vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân.

Ngoài ra, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thường xuyên chịu ảnh hưởng của thiên tai, cùng với hạn chế về nguồn lực ngân sách địa phương khiến việc huy động vốn đối ứng và lồng ghép các nguồn lực khác gặp nhiều trở ngại.

Trên cơ sở kết quả đạt được, để tiếp tục thực hiện hiệu quả Dự án, trong giai đoạn tới, cần tiếp tục ưu tiên nguồn vốn đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, gắn phát triển hạ tầng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển sinh kế bền vững, đồng thời tăng cường công tác giám sát, đánh giá hiệu quả đầu tư, bảo đảm các công trình thực sự phát huy giá trị, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân vùng nghèo.