Giải pháp đồng bộ để phát triển nguồn nhân lực số

Trong Dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, một nội dung trọng tâm được đề cập là “Xây dựng, triển khai Chương trình phát triển nguồn nhân lực số nhằm trang bị kỹ năng số toàn diện cho người lao động, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số và xã hội số”.

TS Nguyễn Hữu Thọ, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kiên Giang nhận định, trong bối cảnh kinh tế số và xã hội số trở thành xu thế phát triển chủ đạo toàn cầu, nguồn nhân lực là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của mỗi quốc gia. Do đó việc sớm xây dựng và triển khai Chương trình phát triển nhân lực số là một yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Ông cho rằng tính cấp thiết của Chương trình thể hiện qua 5 nội dung cốt lõi.

Thứ nhất là đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng. “Kinh tế số dự kiến đóng góp tỷ trọng ngày càng cao vào GDP quốc gia. Nếu không phát triển nhân lực số sẽ khiến nền kinh tế bị tụt hậu, không tận dụng được cơ hội tăng trưởng mới”, TS Nguyễn Hữu Thọ nêu rõ.

Thứ hai là khắc phục tình trạng thiếu hụt lao động có kỹ năng số. Theo TS Nguyễn Hữu Thọ, hiện nay, nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong tuyển dụng nhân sự công nghệ cao. Nếu không chú trọng đào tạo lại và nâng cao kỹ năng, lực lượng lao động Việt Nam sẽ đối mặt nguy cơ mất việc ngay trên sân nhà.

Thứ ba là bảo đảm chuyển đổi số quốc gia diễn ra toàn diện. Ông cho rằng, thành công của chuyển đổi số không chỉ đến từ công nghệ, mà cốt lõi nằm ở con người. Nhân lực số là điều kiện then chốt của quá trình phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Thứ tư là thích ứng với sự biến động nhanh chóng của thị trường lao động. “Sự phát triển của tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cấu trúc nghề nghiệp toàn cầu. Chương trình nhân lực số sẽ giúp người lao động duy trì năng lực cạnh tranh trước biến động thị trường”, TS Nguyễn Hữu Thọ nhấn mạnh.

Cuối cùng, việc xây dựng và triển khai Chương trình phát triển nhân lực số sẽ tạo lợi thế cạnh tranh trong hội nhập quốc tế. Nguồn nhân lực số chất lượng cao là “nam châm” thu hút đầu tư, đặc biệt từ các tập đoàn công nghệ hàng đầu...

Giải pháp phát triển nguồn nhân lực số

Từ những phân tích trên, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kiên Giang đề xuất 6 nhóm giải pháp trọng tâm, mang tính hệ thống nhằm phát triển nguồn nhân lực số một cách toàn diện.

Trước tiên là hoàn thiện cơ chế, chính sách. Tập trung ban hành Khung kỹ năng số quốc gia theo tiêu chuẩn quốc tế; đồng thời có chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng nhằm khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo kỹ năng số cho người lao động.

Thêm một giải pháp đặc biệt quan trọng là đổi mới hệ thống giáo dục. Xây dựng chương trình giáo dục kỹ năng số bắt buộc từ phổ thông đến sau đại học; mở rộng đào tạo các ngành cốt lõi như AI, dữ liệu lớn, an ninh mạng; tăng cường gắn kết giữa nhà trường, doanh nghiệp trong đào tạo và nghiên cứu ứng dụng.

TS Nguyễn Hữu Thọ cũng đề xuất việc phát triển kỹ năng cho lao động hiện hữu. Tổ chức các chương trình nâng cao nhận thức và kỹ năng chuyển đổi số cho người lao động ở mọi lĩnh vực; triển khai đào tạo đặc thù theo nhóm nghề để đáp ứng nhu cầu tại chỗ.

Mặt khác, tăng cường hợp tác và thu hút doanh nghiệp công nghệ. Khuyến khích các tập đoàn công nghệ lớn tham gia đào tạo nhân lực; đồng thời hợp tác với các tổ chức quốc tế (như UNESCO, ITU...) để chuyển giao chương trình, chứng chỉ và tiêu chuẩn kỹ năng số.

Bên cạnh đó, quan tâm đầu tư hạ tầng và nền tảng học tập số; bằng cách phát triển nền tảng dữ liệu học tập quốc gia, hồ sơ năng lực số của người lao động; xây dựng hệ thống đào tạo trực tuyến dùng chung; đồng thời phổ cập kết nối Internet tốc độ cao đến mọi vùng, miền.

Sau cùng, TS Nguyễn Hữu Thọ nhấn mạnh cần đánh giá hiệu quả và thúc đẩy thị trường lao động số. Xây dựng cơ chế dự báo nhu cầu nhân lực số theo ngành, vùng; công nhận và liên thông chứng chỉ kỹ năng số trong thị trường lao động; khuyến khích khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ số...