Biệt đội hồi sinh những dòng kênh

Những thanh niên trẻ ấy là thành viên tổ chức Sài Gòn Xanh thuộc Hội Liên hiệp Thanh niên TP Hồ Chí Minh, được thành lập từ tháng 1-2023 với mục tiêu giúp làm sạch, xanh hóa những dòng kênh trên địa bàn thành phố.

“Trong ngày đầu ra mắt, 5 thành viên của tổ chức Sài Gòn Xanh đã hòa mình vào dòng kênh đen ngòm tại khu vực chân cầu An Phú Đông (quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) vớt rác, làm sạch môi trường trước dịp Tết Nguyên đán”. Anh Nguyễn Lương Ngọc, người thành lập và đứng đầu tổ chức Sài Gòn Xanh nhớ lại, những ngày đầu mới thành lập, Sài Gòn Xanh phải đối mặt với nhiều khó khăn để duy trì hoạt động. Nhưng trước tình trạng ô nhiễm nguồn nước cùng khát vọng xây dựng TP Hồ Chí Minh xanh, sạch, đẹp đã giúp các thành viên nỗ lực, vượt qua tất cả. “Sau mỗi lần dọn dẹp, nhìn dòng sông, kênh sạch rác, nước xanh hơn, chúng tôi như được tiếp thêm động lực để tiếp tục thực hiện các hoạt động, thu hút nhiều tình nguyện viên. Quá trình rút kinh nghiệm hoạt động, chúng tôi luôn thảo luận, đưa ra giải pháp bảo vệ an toàn sức khỏe của mọi người và nâng cao hiệu quả công việc”, anh Nguyễn Lương Ngọc chia sẻ.

Thành viên tổ chức Sài Gòn Xanh thực hiện dọn rác thải trên kênh, rạch bị ô nhiễm.

Hành động và khát vọng đẹp đã giúp Sài Gòn Xanh tạo lan tỏa, thu hút hàng nghìn bạn trẻ tham gia. Sau gần hai năm hoạt động, Sài Gòn Xanh đã có hơn 15.000 tình nguyện viên, với hơn 300 hoạt động dọn dẹp, thu gom hơn 3.000 tấn rác không chỉ trên địa bàn TP Hồ Chí Minh mà còn tại các tỉnh: Bà Rịa-Vũng Tàu, Đồng Nai, Bình Dương, Tiền Giang. Riêng năm 2024, tổ chức Sài Gòn Xanh đã thu gom và xử lý 1.500 tấn rác thải. 

Vào các ngày thứ năm, thứ bảy và chủ nhật hằng tuần, Sài Gòn Xanh tổ chức huy động hàng trăm tình nguyện viên tỏa ra nhiều dòng kênh, rạch tham gia làm sạch môi trường. Với đặc thù công việc phải ngâm mình dưới những nguồn nước ô nhiễm, đối mặt với những loại rác thải nguy hiểm như xác động vật, kim tiêm, vật sắc nhọn,... các thành viên được trang bị những thiết bị bảo hộ chuyên dụng, dụng cụ vớt rác; được tiêm phòng các loại bệnh, virus như thương hàn, uốn ván, tả, viêm gan B và uống thuốc ARV chống phơi nhiễm HIV...

Tổ chức Sài Gòn Xanh cũng chú trọng đến việc xử lý rác. Rác thải sau khi được trục vớt sẽ được tiến hành phân loại và xử lý theo hai hướng tiêu hủy hoặc tái chế. Các rác thải có thể tái chế, đội ngũ Sài Gòn Xanh sẽ liên hệ với các công ty thu gom và tiến hành tái chế; các rác thải không thể tái chế, tổ chức sẽ cùng chính quyền địa phương đưa đến các công ty môi trường để xử lý, qua đó bảo đảm rác thải không gây ảnh hưởng tới môi trường.

Tổ chức Sài Gòn Xanh đặt phao chắn rác sau khi dọn dẹp sạch kênh, rạch.

Môi trường nước cũng là vấn đề đội ngũ Sài Gòn Xanh quan tâm. Tổ chức đã tự mình nghiên cứu và tạo ra bom vi sinh vật giúp lấy lại độ trong cho dòng kênh và chế tạo ra những chiếc phao chắn rác, giúp hỗ trợ kiểm soát rác không trôi xa, tránh gây ô nhiễm lan rộng ra sông, biển. Tính đến nay, đã có 10 phao chắn rác được lắp đặt tại hệ thống kênh, rạch trên địa bàn quận 12, quận Bình Thạnh và TP Thủ Đức. Đến cuối năm 2024, tổ chức Sài Gòn Xanh đặt mục tiêu hoàn thành lắp đặt phao chắn rác tại 50 điểm kênh, rạch tại TP Hồ Chí Minh. Đồng thời, để lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường, tổ chức Sài Gòn Xanh cũng tận dụng các trang mạng xã hội và áp dụng nhiều phương thức khoa học kỹ thuật như bản đồ kỹ thuật số để mọi người có thể tham quan trực tuyến các cảnh quan thay đổi sau khi dọn rác trong thời gian thực.

Với những nỗ lực trên, tổ chức Sài Gòn Xanh đã được vinh danh: Top 2 tổ chức có sức lan tỏa “toàn cầu” tại dịp kỷ niệm 5 năm Ngày dọn dẹp thế giới (Earth Day’s Great Global Cleanup) của tổ chức phi chính phủ Earth Day bình chọn; vinh dự nhận giải thưởng “Thanh niên sống đẹp” của Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam... Trong tương lai, tổ chức Sài Gòn Xanh lên kế hoạch tiến tới mục tiêu mở rộng phạm vi dọn dẹp, thu gom rác tại các vùng biển, đại dương trên cả nước.

Bài và ảnh: ĐINH NGÂN