Khắc phục điểm yếu hệ thống đại học

Trong GD&ĐT, những tồn tại được chỉ ra bao gồm nặng về hình thức, chất lượng không cao và đào tạo không gắn với nhu cầu thực tiễn; dẫn đến tình trạng học xong nhưng không làm được việc, hoặc nhiều người có trình độ cao lại phải đi làm việc trái nghề.

Về bệnh hình thức, “Có thể nói chúng ta đang có một hệ thống chạy đua thành lập trường ĐH, được xem như một tiêu chí xếp hạng tỉnh. Việc này khiến nhiều nơi vội vàng lắp ráp tiêu chí để biến cao đẳng thành trường ĐH”, Phó Thủ tướng Thường trực chỉ rõ và cho biết chương trình phải giải quyết được thực trạng “chạy đua thành lập trường ĐH”.

Một trong những mục tiêu đặt ra là có các ĐH lọt vào top đầu của thế giới. Nhưng làm cách nào để đạt mục tiêu ấy và phải thực chất mới là quan trọng. Theo Phó Thủ tướng Thường trực, Bộ Chính trị không đặt ra câu chuyện phải xây dựng 100 hay 200 trường ĐH. Thay vào đó, phải tập trung xây dựng lại các tiêu chí của trường ĐH đạt chuẩn. Các trường ĐH nếu không đủ chuẩn sẽ tự sáp nhập, tự giải thể. Các tiêu chí sẽ quy định rõ về số lượng giáo sư, tiến sĩ, lĩnh vực đào tạo.

Để nâng cao chất lượng ĐH, Nghị quyết cũng chủ trương không cho phép các trường ĐH không chuyên đào tạo một số lĩnh vực. Ví dụ, chỉ có trường y mới được đào tạo bác sĩ. Hay hiện nay Việt Nam có hơn 90 khoa luật tại các trường không chuyên, nên tới đây không cho phép các trường không chuyên đào tạo cử nhân luật, mà chỉ cho phép dạy luật như một môn phối hợp.

Vấn đề chất lượng sau ĐH cũng được chấn chỉnh, nhằm khắc phục tình trạng giáo sư kiêm nhiệm, ghi tên ở 9 - 10 trường nhưng cả năm không đến trường, không thực chất tham gia giảng dạy, dẫn đến việc không thực chất về con số.

“Bắt bệnh” vấn đề GD&ĐT nói chung và hệ thống ĐH như trên là rất chính xác, để Chính phủ xây dựng Chương trình Mục tiêu quốc gia báo cáo Quốc hội; mục đích nhằm có những động thái cụ thể quyết liệt chấn chỉnh, bố trí nguồn lực, tập trung vào những vấn đề, chủ trương và các chương trình dự án lớn, cốt lõi. Sau thời gian “phủ sóng” tràn lan ĐH, chúng ta cần thẳng thắn nhận ra những bất cập, tồn tại,

đúng như Phó Thủ tướng Thường trực nêu rõ: “Hệ thống ĐH đang được xem là điểm yếu nhất và cần phải tập trung khắc phục”. Để nâng cao thực chất chất lượng ĐH, chúng ta phải tăng số lượng trường đạt chuẩn, bảo đảm chất lượng để sinh viên ra trường đáp ứng được nhu cầu thực tiễn, có trình độ kiến thức nhận thức kỹ năng đáp ứng nhu cầu công việc như xã hội mong muốn.

Đây không chỉ là bước đi nhằm hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong ba đột phá chiến lược đã được xác định; mà còn là giải pháp vô cùng tốt và hữu ích cho chính bản thân người học, để người học có thể phát triển bản thân, rồi từ đó có những đóng góp cho gia đình, cộng đồng, xã hội, đất nước.