Hậu quả khôn lường từ tin báo giả

Từ những thông tin tưởng chừng vô hại nhằm che đậy lỗi lầm cá nhân đến những trò đùa ác ý không chỉ gây bức xúc trong dư luận mà còn làm ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công tác bảo đảm an ninh trật tự.

Những “màn kịch” vụng về

Ngày 24-9 vừa qua, Công an xã Ngọc Hồi nhận được tin báo của chị N. (sinh năm 1998, ở xã Đại Thanh). Trình báo tới cơ quan công an, chị N. cho biết bị hai nam thanh niên lạ mặt cướp đi chiếc xe máy Honda Vision, một điện thoại iPhone 14 Pro Max và 48 triệu đồng tại đường Đại Thanh (xã Ngọc Hồi).

Nhận tin báo có tính chất nghiêm trọng, lực lượng công an ngay lập tức vào cuộc, tiến hành các biện pháp nghiệp vụ. Tuy nhiên, quá trình điều tra, cơ quan chức năng phát hiện ra nhiều điểm mâu thuẫn và xác định tin báo của chị N. không có cơ sở.

Qua điều tra, chị N. khai nhận, do vướng vào nợ nần, chị đã tự bán chiếc xe để có tiền trang trải. Vì sợ hãi trước phản ứng của gia đình, chị đã chọn cách nói dối, biến mình thành nạn nhân của một vụ cướp không có thật để che giấu.

Trước đó, vào ngày 4-9, Công an phường Bồ Đề cũng tốn nhiều công sức để xác minh tin báo của anh B. (sinh năm 2004, trú tại phường Bồ Đề) về việc bị cướp xe máy trên phố Hồng Tiến (phường Bồ Đề). Sau khi vào cuộc điều tra, cơ quan công an phát hiện anh B. hoang báo bị cướp để che giấu việc đã làm mất chiếc xe Honda Dream ở một nơi khác nhằm tránh việc bị gia đình trách mắng.

Cả hai trường hợp trên đều đã bị cơ quan công an lập hồ sơ xử lý về hành vi tố giác, báo tin sai sự thật về tội phạm. Qua các vụ việc trên cho thấy, một bộ phận người dân sẵn sàng lợi dụng cơ quan công an như công cụ để hợp thức hóa cho sai lầm của cá nhân, bất chấp những hệ lụy có thể gây ra.

Không chỉ hoang báo chuyện bị cướp, sự vô cảm và nhận thức kém đến mức báo động của một bộ phận người dân còn thể hiện ở việc gọi điện đến Trung tâm Thông tin chỉ huy Công an thành phố để đưa thông tin sai sự thật. Điển hình là vào đêm 19-9 vừa qua, tổng đài 113, 114 Trung tâm Thông tin chỉ huy Công an thành phố nhận được tin từ một số điện thoại gọi đến báo có vụ cháy tại ngõ 1194 đường Láng (phường Láng). Trong bối cảnh các vụ cháy nổ gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản đang diễn biến phức tạp, mệnh lệnh “cứu hỏa như cứu người” được đặt lên hàng đầu nên nhận tin báo, hàng chục cán bộ, chiến sĩ cùng nhiều xe chữa cháy chuyên dụng đã được huy động khẩn cấp để đến hiện trường.

Thế nhưng, khi đến nơi, không có dấu hiệu của đám cháy nào, nỗ lực liên lạc lại với số điện thoại báo tin đều vô ích. Thủ phạm sau đó được xác định là L.V.Q., sinh năm 2008. Tại cơ quan công an, L.V.Q. khai thực hiện hành vi này chỉ để… trêu đùa.

Cần chế tài nghiêm khắc

Mỗi tin báo tội phạm khi tiếp nhận đều được cơ quan chức năng xử lý theo quy trình chặt chẽ. Vì vậy, ngay cả khi là tin báo giả, toàn bộ quy trình này vẫn phải khởi động, gây lãng phí nguồn lực và tạo thêm áp lực, tốn công sức cho lực lượng thực thi công vụ.

Trong kỷ nguyên số, với những thông tin, đặc biệt là liên quan đến an ninh trật tự có tốc độ lan truyền rất nhanh trên mạng xã hội. Một tin báo giả về vụ cướp táo tợn, nếu chưa được kiểm chứng mà bị nhiều người đăng tải, chia sẻ, có thể nhanh chóng gieo rắc nỗi sợ hãi, hoang mang trong cộng đồng, ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Việc cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật không phải là trò đùa vô hại mà là hành vi vi phạm pháp luật.

Luật sư Đỗ Phương Thảo, Công ty Luật TNHH Công lý toàn dân, cho biết: “Tùy theo tính chất và mức độ, người vi phạm có thể bị xử lý hành chính hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đối với hành vi báo thông tin giả, không đúng sự thật đến các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, Nghị định số 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định mức phạt tiền từ 2 triệu đến 3 triệu đồng.

Đối với hành vi cố ý báo cháy giả hoặc tình huống cứu nạn, cứu hộ giả, do tính chất nghiêm trọng và khả năng huy động nguồn lực lớn, Nghị định 106/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định phạt tiền từ 10 triệu đến 15 triệu đồng.

Trong trường hợp người báo tin giả không chỉ dựng chuyện mà còn cố tình bịa đặt, vu cáo cho một người cụ thể nào đó phạm tội, hành vi này có thể cấu thành tội vu khống theo Điều 156 Bộ luật Hình sự, mức phạt cao nhất lên đến 7 năm tù…”.

Cơ quan công an đã nhiều lần đưa ra khuyến cáo, đề nghị người dân không hoang báo, không lan truyền, cung cấp thông tin sai sự thật, đặc biệt là những thông tin liên quan đến an ninh trật tự, gây hoang mang dư luận.

Theo cơ quan công an, một bộ phận người dân hạn chế về mặt nhận thức pháp luật nghĩ rằng việc khai báo tin giả, án giả sẽ không bị xử lý và có thể che giấu hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, tất cả các tin trình báo của công dân đều được lực lượng Công an ghi nhận, tiến hành xác minh làm rõ thông qua các biện pháp nghiệp vụ.

Do đó, ngoài công tác tuyên truyền thì lực lượng Công an sẽ điều tra, xác minh xử lý nghiêm các hành vi cố tình báo tin giả nhằm răn đe, tránh gây phiền hà cho người khác cũng như bảo đảm tình hình an ninh trật tự tại địa phương. Người dân cần nêu cao nhận thức về vấn đề này để tránh vi phạm. Các cuộc gọi báo tin giả, báo án giả vừa gây mất thời gian của các cơ quan, lực lượng chức năng, vừa ảnh hưởng đến những người xung quanh. Có thể nó là niềm vui của một số người thiếu ý thức nào đó, nhưng hãy thận trọng vì có thể sẽ khiến người đó liên quan đến pháp luật.

Do vậy, mỗi công dân cần tự nâng cao ý thức và trách nhiệm của mình, trước khi tìm đến cơ quan chức năng hay bấm số gọi đến các đường dây khẩn cấp, hãy suy nghĩ về hậu quả để tránh gây ra những hệ lụy khôn lường.